Οι ειδικοί υποστηρίζουν πως οι χαριτωμένες κλασικές ιστορίες παίζουν σπουδαίο ρόλο στην ανάπτυξη του παιδιού, γι’ αυτό και ενθαρρύνουν τους γονείς να αφιερώνουν καθημερινά λίγο από το χρόνο τους για την αφήγηση ενός παραμυθιού. Η λαϊκή μας παράδοση άλλωστε προσφέρει μεγάλη ποικιλία από συλλογές παραμυθιών ώστε να επιλέξετε αυτά που πιστεύετε πως θα γοητεύσουν το μικρό σας (μέχρι βέβαια να αποκτήσει τα αγαπημένα του και να τα ζητά διαρκώς). Ας δούμε τη σημασία των συγκεκριμένων κειμένων στη διάπλαση της προσωπικότητάς του:
- Δεδομένου ότι μεταδίδονται μέσω του λόγου, παροτρύνουν τον μικρό ακροατή σε ένα ονειρικό ταξίδι αναζήτησης της τέλειας εικόνας που περιγράφεται δίνοντας τροφή στη φαντασία του.
- Εμπλουτίζουν τις γνώσεις και το λεξιλόγιό του. Τα παραμύθια είναι γραμμένα με απλές λέξεις που μπορεί εύκολα να απομνημονεύσει και να χρησιμοποιεί την ώρα που μιλάτε. Πολλά παιδιά «μεταφέρουν» στο παιχνίδι τους τις κουβέντες σας κατά την αφήγηση αλλά και τις ίδιες τις ιστορίες, αναδιατυπώνοντας τες ή άλλες φορές βάζοντας και τις προσωπικές τους πινελιές.
- Βοηθούν το παιδί να κατανοήσει τις έννοιες του «καλού», του «κακού», του «αγαθού», του «δίκαιου», του «πονηρού» κ.λπ. και παράλληλα του μαθαίνουν τη στάση που πρέπει να τηρεί στη ζωή του (π.χ. να υποστηρίζει το δίκαιο, να εναντιώνεται στις κακές πράξεις, να εκτιμά τις καλές κ.λπ.).
- Μεταδίδουν τη σπουδαιότητα πολλών αξιών όπως η φιλία, η ανθρώπινη εργασία, ο σεβασμός, η αγάπη, η οικογένεια, η πίστη, η βοήθεια κ.λπ. δίνοντας παράλληλα έμφαση στη σημασία των κανόνων και της τάξης για τη σωστή λειτουργία της κοινωνίας.
- Ενθαρρύνουν τα παιδιά να έχουν ενεργητική στάση απέναντι στη ζωή. Μέσα από τους κύριους άξονες της παραμυθιακής σύνθεσης (ανάγκη, αντιπαλότητα, αγώνας, περιπέτεια, νίκη, δικαίωση), το παιδί αντιλαμβάνεται πως οι δυσκολίες και τα εμπόδια πάντα θα υπάρχουν και δεν πρέπει να το κάνουν να παραιτείται από την προσπάθειά του να φτάσει τον εκάστοτε στόχο του. Αν έχει εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του και επιμονή, θα πετυχαίνει αυτό που θέλει.
Υπάρχουν και «κακά» παραμύθια;
Όλα τα παραμύθια, είτε αυτά προέρχονται από την ελληνική παράδοση είτε μεταφέρουν τον τρόπο ζωής άλλων λαών, έχουν σκοπό να μεταφέρουν στο παιδί (μέσω αλληγοριών και συμβολισμών) σημαντικά μηνύματα για τη ζωή που έχουν αποδειχτεί διαχρονικά. Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως κάθε είδους παραμύθι αποτελεί ένα μάθημα, ένα δίδαγμα και αυτό δεν μπορεί ποτέ να είναι «κακό».
Αναφορικά βέβαια με τις ιστορίες στις οποίες υπάρχουν στοιχεία βίας όπως το ξύλο ή περιγράφονται πράξεις που δεν αποδεχόμαστε, όπως για παράδειγμα η αρπαγή του παιδιού-πρωταγωνιστή από τους γονείς του, πρέπει να τονιστεί πως ο ρόλος τους δεν είναι να τρομάξουν ή να στενοχωρήσουν τον ακροατή. Στόχος τους είναι να βοηθήσουν το παιδί να γνωρίσει μερικούς από τους φόβους του και σιγά-σιγά να τους ξεπεράσει, παίρνοντας δύναμη από την εξέλιξη και το (αίσιο) τέλος του παραμυθιού.
Μπορεί λοιπόν το παιδί να μην αγαπά ένα συγκεκριμένο παραμύθι και να το χαρακτηρίζει «κακό» επειδή «μιλά» για όσα φοβάται (που μπορεί επίσης να ανήκουν και στη σφαίρα της φαντασίας όπως κακές μάγισσες, άγρια θηρία, άσχημα ξωτικά κ.λπ.). Μέσα από την αφήγηση όμως απομυθοποιεί ό,τι το τρομάζει και μαθαίνει να καταδικάζει οποιαδήποτε πράξη προκαλεί πόνο ή θλίψη σε κάποιον άλλον.
Της Έλενας Γεμελιάρη με τη συνεργασία της ψυχολόγου-ψυχοθεραπεύτριας Σταυρούλας Σανίδα.
Διαβάστε περισσότερα στο www.paidimag.gr.
