Σίγουρα όταν το πρώτο υπερηχογράφημα δείξει δυο καρδούλες να χτυπάνε είναι ένα μικρό σοκ για τους μελλοντικούς γονείς. Και σίγουρα οι εννιά μήνες δεν είναι αρκετοί για να προετοιμάσουν το ζευγάρι για το τι θα ακολουθήσει, αφού εκτός από την κούραση, τη λαχτάρα αλλά και την αγάπη, διπλασιάζονται συνήθως και οι προβληματισμοί.
Ήδη από την περίοδο της εγκυμοσύνης, η δίδυμη κύηση, είναι συχνά περισσότερο φορτισμένη συναισθηματικά από μια μονή. Κι αυτό γιατί θεωρείται πιο ευαίσθητη και χρειάζεται περισσότερη παρακολούθηση και μεγαλύτερη προσοχή. Ακόμη και οι «μύθοι» που συνοδεύουν τα δίδυμα, ιδιαίτερα του ομοζυγώτες, είναι φορτισμένοι. Τα δίδυμα αναπτύσσουν έναν δεσμό μεταξύ τους, μια ακατανόητη σχέση και μια μεταφορά συναισθημάτων πολύ εντονότερη από τα κοινά αδέρφια.
Παράλληλα, σε πρακτικό επίπεδο, η ανάπτυξή τους μερικές φορές είναι διαφορετική από το μέσο όρο είτε γιατί έχουν γεννηθεί πρόωρα, με μικρότερο βάρος από το επιθυμητό, είτε επειδή λειτουργώντας ως δυάδα δεν έχουν έντονη την ανάγκη της κοινωνικοποίησης και της επικοινωνίας που νιώθει ένα μωρό μεγαλώνοντας.
Τόσο ίδια, τόσο διαφορετικά
“Όταν γέννησα, μου έφεραν στο μαιευτήριο δωράκια για τα μωρά. Τα περισσότερα ήταν φορεματάκια και φορμάκια, ολόιδια απλά σε διαφορετικό χρώμα. Ήταν τρισχαριτωμένα και ήδη έφτιαχνα εικόνα τις κορούλες μου να τα φοράνε και να τις καμαρώνω. Μετά όμως αναρωτήθηκα πόσο καλό ή κακό μπορεί να τους κάνει το να τονίζουμε τη φυσική τους ομοιότητα; Κράτησα βέβαια εκείνα τα πρώτα φορμάκια και φορεματάκια, καθώς όμως οι κόρες μου μεγαλώνουν προσπαθώ να τονίζω τη διαφορετικότητά τους με το ντύσιμο και με το διαφορετικό κούρεμα και το χτένισμα των μαλλιών τους. Θέλω όσοι τις ξέρουν, να μπορούν να τις ξεχωρίζουν κατευθείαν”!
Η μαρτυρία της Ιωάννας, μητέρας τεσσάρων παιδιών, μεταξύ αυτών των δίδυμων Μαρίας και Δήμητρας που είναι σήμερα 3,5 ετών, καθρεφτίζει έναν συχνό προβληματισμό των γονιών που έχουν δίδυμα. Και σίγουρα δεν είναι ο μόνος! Αφού ξεπεράσουν οι γονείς τους απαιτητικούς ρυθμούς της καθημερινότητας μόλις γεννηθούν τα δίδυμα μωρά προκύπτουν πολλές απορίες: πειράζει να τα ντύνω με τα ίδια ρούχα, μπορώ να τα κοιμίζω στην ίδια κούνια μέχρι να μεγαλώσουν, ένα ή δύο παιδικά δωμάτια, να είναι στο ίδιο τμήμα στον παιδικό σταθμό ή σε διαφορετικό; Και άλλες ακόμη πιο σημαντικές, που αφορούν στους διαφορετικούς ρυθμούς ανάπτυξης των διδύμων, κυρίως στην ομιλία αλλά και στην κοινωνικοποίησή τους με άλλα παιδιά ή ακόμη και με τα αδέρφια τους.
Μα τι γλώσσα μιλάνε;
«Η Άρτεμη και η Εβελίνα, δυο «αληθινές» δίδυμες έδειχναν από μωρά πόσο έξυπνα κοριτσάκια ήταν. Όταν όμως είχαν φτάσει σχεδόν τριών χρονών και δεν έλεγαν παρά ελάχιστες κατανοητές ακόμη και σε εμάς λέξεις δεν μπορούσαμε να μην ανησυχήσουμε. Κι επιπλέον, από 15-16 μηνών, “μιλούσαν” μεταξύ τους με μια παράξενη γλώσσα, φωνούλες, λαρυγγισμούς και κινήσεις, που οι ίδιες έδειχναν να καταλαβαίνουν απόλυτα.
Όταν το συζητήσαμε με τον παιδίατρο μας είπε ότι αυτό που έχουν μεταξύ τους είναι ένας κώδικας επικοινωνίας που τους επιτρέπει να συνεννοούνται μια χαρά και πως χάρη στην τόσο στενή σχέση τους δεν έχουν τόσο έντονα τα ερεθίσματα για ν’ αρχίσουν να επικοινωνούν με τους άλλους. Βέβαια, περίπου 3 μήνες αργότερα που πήγαμε διακοπές και γνώρισαν ένα κοριτσάκι στην ηλικία τους μίλησαν και οι δυο ταυτόχρονα, χρησιμοποιώντας δεκάδες λέξεις και ολοκληρωμένες προτάσεις σαν να ήξεραν τόσο καιρό να μιλάνε και απλά να μην έβλεπαν για ποιο λόγο θα έπρεπε να το κάνουν!» Η εμπειρία της Κωνσταντίνας που οι κόρες της είναι πια ενήλικες αλλά εξίσου δεμένες μεταξύ τους, τόσο που αρρωσταίνει η μία και πονάει η άλλη όπως μας λένε χαρακτηριστικά, δεν είναι καθόλου ασυνήθιστη.
Η καθυστέρηση στην ανάπτυξη της ομιλίας είναι πολύ συνηθισμένη στα δίδυμα παιδιά, τόσο για ψυχολογικούς όσο και για πρακτικούς λόγους. Τα δίδυμα τείνουν να λαμβάνουν λιγότερη προσοχή απ’ ότι ένα μοναδικό μωρό. Για τον ίδιο λόγο πολλές φορές καθυστερούν λίγο και σε άλλες δεξιότητες όπως να καθίσουν ή να κάνουν τα πρώτα τους βήματα. Είναι δύσκολο για τους γονείς να έχουν προσωπικό χρόνο με το κάθε μωρό τους χωριστά, έτσι τους απευθύνονται ταυτόχρονα και δεν έχουν την ίδια ποσότητα οπτικής επαφής η οποία παίζει ζωτικό ρόλο στην ανάπτυξη της ομιλίας. Επίσης, τα δίδυμα περνούν περισσότερο χρόνο μεταξύ τους, έτσι αντιλαμβάνονται την πρώιμη ομιλία το ένα του άλλου και αυτή αναπαράγουν, δημιουργώντας τη δική τους “γλώσσα”. Παρόλα αυτά, εφόσον ο παιδίατρος που παρακολουθεί τα μωρά σας δεν ανησυχεί, δεν υπάρχει λόγος να ανησυχείτε κι εσείς.
Κάθε παιδί είναι ξεχωριστό!
Ωστόσο, επειδή τα δίδυμα γεννήθηκαν και αναπτύχθηκαν μαζί μέσα στη μήτρα, ίσως χρειάζεται επιπλέον βοήθεια από εμάς για να τα βοηθήσουμε να αναπτύξουν την αίσθησή τους ως ανεξάρτητα άτομα. Κι αν αυτό είναι σχετικά εύκολο με τα παιδιά που έχουν γεννηθεί από διαφορετικό ωάριο, τα οποία μπορεί να είναι και διαφορετικού φύλου, τα πράγματα γίνονται πιο περίπλοκα όταν τα μωρά είναι πανομοιότυπα δίδυμα. Είναι όμως πολύ σημαντικό για την ανάπτυξή τους, ως χαρακτήρες και ισορροπημένες προσωπικότητες, να καλλιεργήσουν από νωρίς την αίσθηση της ατομικότητας (έστω και ως μέλη μιας αναπόσπαστης ομάδας!). Πώς λοιπόν μπορείτε να ενθαρρύνετε να νιώσουν πιο γρήγορα ότι είναι διαφορετικά και ξεχωριστά παιδιά;
- Αποφύγετε τα ονόματα που ακούγονται παρόμοια, π.χ. Σταυρούλα και Δημητρούλα ή Ελένη και Ελίνα.
- Δεν χρειάζεται να τους φοράτε τα ίδια ρούχα. Μπορείτε για ευκολία να έχετε κοινά φανελάκια και εσωτερικά φορμάκια, προσπαθήστε όμως από νωρίς να τα διαφοροποιήσετε. Καθώς μεγαλώνουν, ενθαρρύνετέ τα να διαλέγουν μόνα τους κάποια ρούχα όταν πηγαίνετε για ψώνια.
Συνηθίστε -και ζητήστε το κι από τους γύρω σας- να μην αποκαλείτε τα παιδιά “τα δίδυμα – πού είναι τα δίδυμα – έφαγαν τα μωρά;- αλλά με το όνομά τους , το καθένα χωριστά.
- Προσπαθήστε όσο γίνεται να έχετε χρόνο για χωριστές δραστηριότητες με το κάθε παιδί – μπορεί εσείς να πάτε με το ένα στο πάρκο κι ο μπαμπάς με το άλλο στο σούπερ μάρκετ ή επίσκεψη στη γιαγιά.
- Δώστε στα παιδιά σας τη δυνατότητα να αναπτύξουν διαφορετικά χόμπι και προτιμήσεις, όσο κι αν αυτό μεγαλώνοντας θα είναι πιο χρονοβόρο.
Ναι ή όχι στην ίδια τάξη;
Ένας επιπλέον τρόπος για να βοηθήσετε τα δίδυμα παιδιά σας να διαφοροποιηθούν και να αναπτυχθούν ως ξεχωριστές προσωπικότητες είναι να τα χωρίσετε στον παιδικό σταθμό και αργότερα στο σχολείο. Υπάρχουν ωστόσο γονείς και ειδικοί που δεν θεωρούν τον χωρισμό απαραίτητο. Μια πρόσφατη έρευνα από το Kings College του Λονδίνου βρήκε πως τα δίδυμα, κυρίως τα πανομοιότυπα, που χωρίστηκαν στην αρχή του δημοτικού είχαν περισσότερα συναισθηματικά προβλήματα από τα δίδυμα που έμειναν μαζί.
Η απόφασή σας θα βασιστεί στις προσωπικότητες των παιδιών σας, τις δεξιότητες και τις ανάγκες τους. Μπορεί, για παράδειγμα, το ένα από τα παιδιά να είναι το πιο δυναμικό και να έχει αναλάβει το ρόλο του αρχηγού και του ρυθμιστή της επικοινωνίας, να μιλά δηλαδή και στη θέση του αδερφού του. Σε μια τέτοια περίπτωση ίσως θα ήταν καλύτερο για την ανάπτυξη των παιδιών, να ζητήστε να μπουν σε διαφορετικές τάξεις.
Επίσης, είναι σημαντικό, ειδικά στον παιδικό σταθμό, να λάβετε υπόψη τις αντιδράσεις των παιδιών σας και να μην τα χωρίσετε αν αυτό τους προκαλεί επιπλέον άγχος. Καθώς όμως όλα είναι σχετικά, ρίξτε μια ματιά στα υπέρ και τα κατά του διαχωρισμού των διδύμων στο σχολείο και αποφασίστε με βάση τη δική σας οικογένεια και τις ιδιαιτερότητές της.
Θέματα που αξίζει να σκεφτείτε
Συνήθως τα δίδυμα που φοιτούν στην ίδια τάξη προσαρμόζονται καλύτερα και γρηγορότερα απ’ τα άλλα νήπια. Επιπλέον, αν τα παιδιά σας περνούν καλά μαζί και αντιδρούν στο χωρισμό, η πίεση μπορεί να αυξήσει την αλληλοεξάρτησή τους αντί να συμβεί το αντίθετο.
Αν τα παιδιά σας δεχτούν εύκολα το χωρισμό, θυμηθείτε πως αυτό τα ενθαρρύνει να αποκτήσουν προσωπικούς φίλους, διαφορετικές προτιμήσεις και χόμπι. Όχι όμως πως όλα αυτά δεν μπορούν να γίνουν και εάν μείνουν στο ίδιο τμήμα.
Τα δίδυμα τείνουν να είναι ανταγωνιστικά. Αν αυτό γίνει υπερβολικό, θα ήταν ίσως καλύτερο να τα χωρίσετε, εκτός κι αν ο ήπιος ανταγωνισμός τους προσφέρει ερεθίσματα για ανάπτυξη και βελτίωση.
Αν το ένα από τα δίδυμα είναι εμφανώς πιο προχωρημένο, είτε κοινωνικά είτε ακαδημαϊκά, τότε χωρίζοντάς τα απαλλάσσετε από την αναπόφευκτη σύγκριση από τους δασκάλους – ακόμη και από εσάς τους ίδιους ή το περιβάλλον σας.
Αν αποφασίσετε να κρατήσετε τα πανομοιότυπα δίδυμα παιδιά σας στο ίδιο τμήμα βεβαιωθείτε πως βοηθάτε με το ντύσιμο ή το κούρεμά τους, τους δασκάλους να τα ξεχωρίζουν. Μπορεί για τα δίδυμα να είναι διασκεδαστικό να μην τα ξεχωρίζει η δασκάλα τους ή να μπερδεύουν και να κάνουν πλάκα στους συμμαθητές τους, δεν είναι όμως κάτι που βοηθά την αυτονομία τους και μπορεί να τους δημιουργήσει εσωτερική σύγχυση.
Υπάρχει τηλεπάθεια μεταξύ των διδύμων;
Όσο εντυπωσιακό και ενδιαφέρον είναι αυτό, δεν έχει αποδειχτεί επιστημονικά κάτι τέτοιο. Βέβαια γνωρίζουμε πως ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι ακόμη ανεξερεύνητος στο μεγαλύτερο ποσοστό του, έτσι δεν ξέρουμε τι εκπλήξεις μπορεί να κρύβει. Είναι, ωστόσο, συνηθισμένο οι δίδυμοι να έχουν ένα είδος έκτης αίσθησης ή καλύτερα έντονου δεσμού μεταξύ τους, όπως ακριβώς το περιγράφουν η Εβελίνα και η Άρτεμη της μαρτυρίας μας, να αρρωσταίνει η μία και να πονάει η άλλη. Η αλήθεια πάντως είναι πως δεν μπορούμε να επιβεβαιώσουμε κάτι τέτοιο, ούτε όμως και να το αποκλείσουμε!
Ανακαλύψτε περισσότερα κάνοντας κλικ στο www.paidimag.gr.