Η εμπιστοσύνη ανάμεσα σε γονιό και παιδί είναι μια αμφίδρομη μάχη με πολλά σκαμπανεβάσματα που θυμίζουν ασανσέρ! Δεν την ζητάς, αλλά την κερδίζεις σε έναν αγώνα διπλής κατεύθυνσης με γενικό πρόσταγμα «Κάνε με να σε εμπιστευτώ»!
«Ακόμα κι όταν έχω πολύ δουλειά» λέει η 30χρονη Άννα, μητέρα ενός εξάχρονου αγοριού, «βρίσκω χρόνο για να μιλάω με το παιδί μου και να ακούω, ό,τι έχει να μου πει προσέχοντας να μην το ειρωνεύομαι ή να κάνω πλάκα με τις ερωτήσεις του. Θέλω να ξέρει, πως για οτιδήποτε το απασχολεί, μπορεί να έρχεται σε μένα»...
Η Άννα έχει απόλυτο δίκιο, συμφωνούν όλοι οι ειδικοί αφού η αγάπη στηρίζεται σε δυο «πόδια»: την εμπιστοσύνη και την ασφάλεια. Αν αυτά τα δυο στοιχεία κυριαρχούν στη σχέση των γονιών με τα παιδιά τους, τότε είναι βέβαιο ότι μαζί θα αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά όλες τις προκλήσεις της ζωής. Να λοιπόν, πώς θα κτίσουμε σχέση εμπιστοσύνης με το παιδί μας.
Δίνουμε το καλό παράδειγμα…
Όσες συμβουλές και να δώσουμε στο παιδί μας, θα πάνε στο βρόντο, αν εμείς τις παραβιάζουμε στην προσωπική μας ζωή, καθώς έτσι του μεταδίδουμε λάθος μηνύματα που μπορεί να κλονίσουν την εμπιστοσύνη του απέναντι μας. Ας το δούμε έτσι: Αν είμαστε οι αρχηγοί σε μια ομάδα, δεν είναι επόμενο τα μέλη να υιοθετούν τις δικές μας κινήσεις; Αν προτρέπουμε το παιδί μας να τρώει λαχανικά που εμείς οι ίδιοι τα έχουμε εξοστρακίσει από το διαιτολόγιο μας δεν του μεταδίδουμε λάθος μηνύματα; Κατά τον ίδιο τρόπο, αν πούμε ψέματα ή αγνοήσουμε τις ανάγκες και τα δικαιώματα των άλλων, είναι επόμενο και τα παιδιά μας σε μια δεδομένη στιγμή να κάνουν το ίδιο. Το καλύτερο λοιπόν είναι σε μια τέτοια φάση να εξασκηθούμε στο να υποστηρίζουμε με τις πράξεις μας όσα διδάσκουμε με τα λόγια μας.
Μαθαίνουμε να το ακούμε…
Οι περισσότεροι ενήλικες συνηθίζουν να μην ακούνε το παιδί τους όταν τους μιλάει, κι αυτό είναι μεγάλο λάθος-πάντα πρέπει να ακούς τι έχει να σου πει ώστε να κερδίζεις την εμπιστοσύνη του. Προσοχή όμως: Όταν το παιδί μας ζητάει να μας μιλήσει για κάτι, δεν χρειάζεται να βρίσκουμε την ευκαιρία για να βγάλουμε από μέσα μας όσα του έχουμε μαζεμένα ή όσα σκοπεύαμε κάποια στιγμή να του πούμε. Επίσης, δεν χρειάζεται να κριτικάρουμε πράξεις ή παραλείψεις του.
Δεν σπάμε τις υποσχέσεις που του δίνουμε…
Δεν δίνουμε ποτέ στο παιδί υποσχέσεις που δεν είμαστε σε θέση να κρατήσουμε. Πρέπει να δίνουμε μεγάλη βάση στην τήρηση του λόγου μας καθώς το σπάσιμο μιας υπόσχεσης μας μπορεί να έχει καταστροφική επίδραση στη σχέση που έχουμε με το παιδί μας. Αν δηλαδή του υποσχεθούμε πως θα πάμε μαζί του στο θέατρο την ημέρα της γιορτής του, ας σιγουρευτούμε πως έτσι θα γίνει. Αν του πούμε πως θα περάσουμε να τον πάρουμε από το σπίτι της φίλης του στις 4 έτσι πρέπει να κάνουμε για να ξέρει το παιδί μας ότι μπορεί να βασίζεται πάνω μας. Διαφορετικά, την επόμενη φορά που θα του υποσχεθούμε κάτι θα έχει αμφιβολίες για το κατά πόσο θα πραγματοποιήσουμε το λόγο μας. Στην περίπτωση πάντως που κάποια στιγμή αθετήσουμε μια υπόσχεση μας θα πρέπει να του εξηγήσουμε τους λόγους προσθέτοντας πως κάτι τέτοιο δεν θα ξανασυμβεί.
Δεν εκτοξεύουμε άδειες απειλές…
Οποιαδήποτε απειλή παραμένει στα λόγια, καταστρέφει την εμπιστοσύνη μέσα στην οικογένεια. Για παράδειγμα όταν νευριάζουμε για κάτι με το παιδί μας και του φωνάζουμε πως δεν θα βγει ποτέ από το σπίτι ή πως θα μείνει τιμωρία σε όλη του τη ζωή, το μαθαίνουμε να μας αγνοεί αφού ότι του λέμε είναι τόσο απρόβλεπτο και παράλογο όσο επίσης άδικο. Το θέμα είναι πως τα λόγια που λέμε εκείνες τις ώρες πρέπει πάντα να τα πραγματοποιούμε.
Για παράδειγμα, αν το παιδί μας κάνει κάποια αταξία και το απειλήσουμε πως για μια βδομάδα δεν θα βλέπει τηλεόραση, θα πρέπει να ήμαστε σίγουροι πως μπορούμε να πραγματοποιήσουμε την απειλή μας. Το γεγονός ότι θα κρατήσουμε τον λόγο μας ακόμα και σε αυτήν την περίπτωση παραδόξως βοηθάει στο χτίσιμο της εμπιστοσύνης ανάμεσα σε μας και το παιδί μας.
Εκτιμάμε την ειλικρίνειά του…
Εξηγούμε στο παιδί μας ότι για να δημιουργήσει σχέσεις εμπιστοσύνης με τους άλλους είναι σημαντικό να φέρεται με ειλικρίνεια, «να λες αυτό που εννοείς και να εννοείς αυτό που λες» είναι ο κανόνας που θα το κάνει αξιόπιστο.
Επιμένουμε σθεναρά…
Αν έχουμε συγκεκριμένους κανόνες πρέπει οπωσδήποτε να τους υλοποιούμε και να εξηγούμε στο παιδί με ακρίβεια τις προσδοκίες που έχουμε από αυτό με τρόπο απολύτως ξεκάθαρο και κατανοητό για την ηλικία του. Εννοείται πώς δεν αλλάζουμε συνέχεια τους κανόνες του σπιτιού μας ώστε να μην μπερδεύουμε το παιδί με αντιφατικά μηνύματα: αυτό που ισχύει σήμερα, θα ισχύει και αύριο και μεθαύριο!
Πώς σπάει η εμπιστοσύνη…
Σίγουρα όλοι οι γονείς θέλουν τα παιδιά τους να είναι χαρούμενα κι όλα τα παιδιά να κάνουν περήφανους τους γονείς τους. Η εμπιστοσύνη ανάμεσα τους μπορεί να σπάσει όταν ο γονιός φέρεται με έναν τρόπο που δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες του παιδιού ή το παιδί κινείται έτσι που να προδίδει τις προσδοκίες του γονιού του. Σε μια τέτοια περίπτωση δημιουργείται και στις δυο πλευρές το συναίσθημα πως ο άλλος δεν νοιάζεται, οπότε η εμπιστοσύνη ανάμεσα τους είναι επόμενο να κλονιστεί
Το να βγει ένα παιδί να παίξει με τους φίλους του χωρίς να έχει τελειώσει τα μαθήματα του ενώ μας έχει διαβεβαιώσει για το αντίθετο ή να μπλέξει στο σχολείο σε προβλήματα είναι ένας τρόπος να κλονίσει την εμπιστοσύνη του γονιού του.
Αντίστοιχα σπάει η εμπιστοσύνη του παιδιού προς τη μητέρα ή τον πατέρα του όταν εκείνοι του υποσχεθούν πράγματα που στην συνέχεια δεν κάνουν, όπως για παράδειγμα να πάνε σε ένα πάρτι το Σάββατο το απόγευμα ή σε ένα σινεμά την Κυριακή που ο μπαμπάς δεν δουλεύει. Αυτά είναι παραδείγματα συμπεριφοράς που πραγματικά σκοτώνουν την εμπιστοσύνη.
Κόκκινο πανί στα νεύρα…
Η εμπιστοσύνη απαιτεί να λαμβάνουμε υπόψη μας τα αισθήματα των ανθρώπων που αγαπάμε. Ξεσπάσματα θυμού είτε από τον γονιό είτε από το παιδί μπορούν να φρενάρουν τη διάθεση ανοιχτής έκφρασης. Για αυτό κάθε μέλος της οικογένειας όταν σε μια οικογενειακή συζήτηση νιώθει πως βράζει από θυμό, πριν προβεί σε σχόλια για τα οποία μπορεί αργότερα να μετανιώσει, θα πρέπει να δώσει στον εαυτό του χρόνο για να ηρεμήσει, ώστε να συζητήσει με ήρεμο τόνο φωνής, διαφορετικά στο ξέσπασμά του μπορεί να προχωρήσει σε λόγια που θα βάλουν σε κίνδυνο τα συναισθήματα των άλλων. Αν η ένταση είναι μεγάλη το καλύτερο για όλους είναι ένα σύντομο διάλειμμα που θα δώσει την ευκαιρία για μια πιο σωστή διαχείριση συναισθημάτων.
Τα «ταξίδια» των τύψεων…
Σίγουρα οι γονείς πρέπει να εκφράζουν τα συναισθήματα τους μέσα στην οικογένεια. Χρειάζεται όμως ιδιαίτερη προσοχή για να μην κλονιστεί σε ορισμένες περιπτώσεις η εμπιστοσύνη που τους έχουν τα παιδιά τους. Για παράδειγμα ο εκνευρισμένος γονιός που πάνω στα νεύρα του λέει στο παιδί του: «μου κατέστρεψες τη μέρα» ή «είναι ολόδικό σου το φταίξιμο σε αυτό που έγινε» κλονίζει την εμπιστοσύνη του παιδιού του απέναντι του, από τη στιγμή που του μεταθέτει όλη την ευθύνη για κάποια πράγματα.
Παραβίαση της ιδιωτικότητας…
Όταν το παιδί μας έρχεται και μας εμπιστεύεται ένα μυστικό του θα πρέπει να το σεβαστούμε και να το κρατήσουμε «μεταξύ μας» με κανένα τρόπο δηλαδή βρίσκοντας το «χαριτωμένο» δεν πρέπει να το κυκλοφορήσουμε ανάμεσα σε συγγενείς και φίλους. Επίσης, σε παιδάκια μεγαλύτερης ηλικίας ποτέ δεν πρέπει να τους δίνουμε την εντύπωση πως ψάχνουμε αδιάκριτα τα πράγματα τους ή τα κατασκοπεύουμε καθώς έτσι δύσκολα όταν θα έχουν πρόβλημα θα έρθουν σε μας.
Σεβόμαστε το ένστικτο τους…
Τα παιδιά είναι ευαίσθητα στις συναισθηματικές διακυμάνσεις, έτσι πιάνουν την ένταση που μπορεί να υπάρχει κάποια στιγμή μέσα στο σπίτι, γιατί ο μπαμπάς και η μαμά έτυχε να έχουν λίγη ώρα πριν έναν σούπερ καυγά κεκλεισμένων των θυρών. Σε αυτές τις περιπτώσεις, αν τύχει και μας ρωτήσουν «τι συμβαίνει» είναι άτοπο να προσπαθούμε να θολώσουμε τα νερά λέγοντας τους πως «απλά συζητούσαμε με τον μπαμπά» ή «η μαμά δεν θυμώνει ποτέ».
Το καλύτερο είναι να παραδεχθούμε την ένταση υπογραμμίζοντας πως και οι γονείς έχουν δικαίωμα στον θυμό. Την ίδια ώρα, τα βεβαιώνουμε ότι τα προβλήματα θα επιλυθούν και πως ο μπαμπάς και η μαμά θα βοηθήσει ο ένας τον άλλον ώστε όλα στο τέλος να πάνε καλά.
4 κανόνες ζωής:
- Ακούμε τα παιδιά μας και τους απαντάμε με ειλικρίνεια.
- Όταν δείχνουμε προσοχή στις ερωτήσεις που μας κάνουν και τους αφιερώνουμε χρόνο απαντώντας με αλήθειες, καταλαβαίνουν πως μπορούν να απευθυνθούν σε μας σε στιγμές που χρειάζονται πληροφορίες και υποστήριξη.
- Δεν ανησυχούμε, όταν δεν ξέρουμε όλες τις απαντήσεις.
- Άμα το παιδί μας, μας ρωτήσει κάτι που δεν γνωρίζουμε, είναι αποδεκτό να του πούμε: «Αυτή είναι μια πολύ ωραία ερώτηση, δεν ξέρω όμως την απάντηση, ας ψάξουμε μαζί για να τη βρούμε».
- Βρίσκουμε χρόνο για να μιλήσουμε.
- Καμιά φορά τα παιδιά κάνουν ερωτήσεις σε στιγμές που δεν έχουμε χρόνο να τα ακούσουμε. Σε τέτοιες περιπτώσεις προσπαθούμε να βρούμε χρόνο για να μιλήσουμε μαζί τους γύρω από το θέμα που τα απασχολεί αργότερα.
- Σεβόμαστε τα αισθήματα του παιδιού μας. Τα παιδιά πληγώνονται πολύ εύκολα, δεν πρέπει ποτέ να τα κοροϊδεύουμε.
Ποτέ δεν…
…συγκρίνουμε το παιδί με τα αδερφάκια του ή κάνουμε επιλογές ανάμεσα τους, καθώς τότε του «κόβουμε» τα πόδια, αντί να το βοηθήσουμε να ανακαλύψει τα δικά του δυνατά στοιχεία.
…προδίδουμε μυστικά του. Αν πρέπει κάτι να ειπωθεί, δεν το αποκαλύπτουμε εμείς αλλά παρακινούμε το παιδί να το πει μόνο του.
…επεμβαίνουμε στις διαφορές με τα αδέρφια ή τους φίλους του. Η επέμβαση μπορεί να γίνει μονάχα όταν η κατάσταση έχει ξεφύγει από τα όρια, ενώ ακόμα και τότε δεν κατηγορούμε τα ίδια τα παιδιά αλλά τη συμπεριφορά τους.
Κανόνες αμοιβαίας εμπιστοσύνης:
- Ακούμε τα μυστικά που μας εκμυστηρεύεται το παιδί μας και δεν τα διαδίδουμε όσο «χαριτωμένα» κι αν είναι. Κάτι τέτοιο για το παιδί σημαίνει προδοσία που όταν επαναλαμβάνεται έχει ως αντίκτυπο την απογοήτευση του και τον κλονισμό της εμπιστοσύνης του απέναντι μας.
- Παραδεχόμαστε τα λάθη μας και ζητάμε συγνώμη, για να κάνει και το παιδί μας το ίδιο, όταν βρεθεί σε αντίστοιχη θέση.
- Αντιδράμε ήρεμα στις εξομολογήσεις του παιδιού μας, γιατί μονάχα έτσι θα είμαστε σίγουροι πως θα ανοίγεται μαζί μας και θα μας εκμυστηρεύεται όσα του συμβαίνουν.
- Δίνουμε στο παιδί μας πρωτοβουλίες και το επιβραβεύουμε όταν αναγνωρίζει και διορθώνει τα λάθη του.
- Το ενισχύουμε όταν παραδέχεται πως δεν ξέρει κάτι.
Ανακαλύψτε περισσότερα κάνοντας κλικ στο www.paidimag.gr.