Tι κάνουμε όταν ο καλύτερος φίλος του μικρού μας δεν είναι και τόσο… καλός;

Είναι γεγονός: Ως γονείς, τείνουμε να βλέπουμε κάποια πράγματα εντελώς διαφορετικά από τα παιδιά μας. Μπορεί να τα έχουμε μεγαλώσει με τις δικές μας αρχές και να τους έχουμε δώσει όλα εκείνα τα απαραίτητα εφόδια που κάνουν ένα παιδάκι «καλό». Επίσης, μπορεί να έχουμε θέσει  κανόνες και όρια  στην καθημερινότητά μας κάτι το οποίο ισχύει (σχεδόν) σε όλες τις οικογένειες. Ακόμα κι αν ισχύει όμως, κάθε οικογένεια έχει τους δικούς της κανόνες οι οποίοι μπορεί να διαφέρουν από εκείνους της δικής μας. Και να που το αγγελούδι μας αντί να βρει ένα παιδάκι που να… «του μοιάζει» διάλεξε για φίλο του κάποιο που (κατά την ταπεινή μας γνώμη) δεν του ταιριάζει καθόλου! Και μάλιστα, όχι μόνο δεν του ταιριάζει, αλλά είναι και από αυτές τις «άλλες» οικογένειες που έχουν εντελώς διαφορετικούς κανόνες από εκείνους της δικής μας!… Παρατηρώντας λοιπόν αυτή τη νέα φιλία να ανθίζει, συνεχώς καταλήγουμε στο ίδιο συμπέρασμα: Αυτή η επιλογή του δεν ήταν κι από τις καλύτερες που θα μπορούσε να κάνει. Ένα ερώτημα βασανίζει τώρα τη σκέψη μας… Πως άραγε μπορούμε να επέμβουμε σε αυτή του την επιλογή; Αλήθεια, τι μπορούμε να κάνουμε όταν ο καλύτερος φίλος του μικρού μας δεν είναι και τόσο… καλός; 

Το «άγνωστο» δεν είναι (απαραίτητα) «κακό»

Η αλήθεια είναι πως όσο μικρότερα είναι τα παιδιά μας, τόσο ευκολότερα μπορούμε να «κατευθύνουμε» τις φιλίες τους. Πριν την ηλικία των τριών ετών δεν τα πολυενδιαφέρει ποιος παίζει μαζί τους. Τους αρκεί μόνο το να ασχολείται όντως κάποιος μαζί τους. Τεσσάρων με πέντε ετών το παιχνίδι με τα άλλα συνομήλικα παιδάκια αρχίζει να αποκτά ενδιαφέρον. Σε αυτή την ηλικία κάποια παιδιά τείνουν να αναπτύσσουν ισχυρούς δεσμούς μεταξύ τους. Άλλα πάλι δεν έχουν πρόβλημα να παίζουν με διαφορετικά παιδιά κάθε φορά. Και οι δύο περιπτώσεις είναι απολύτως φυσιολογικές. Από έξι ετών και πάνω (ηλικία που σηματοδοτεί και την έναρξη της σχολικής ζωής) τα πράγματα αλλάζουν λίγο. Το παιδί μας γνωρίζει περισσότερα παιδιά και είναι σε θέση να αναπτύξει «ισχυρότερους» δεσμούς φιλίας. Τότε είναι που κάνουν την εμφάνισή τους νέοι φίλοι, τους οποίους δεν έχουμε δει ούτε ακούσει ποτέ. 

Φυσικά, δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος για να το καθοδηγήσουμε σε αυτά τα βήματα από το να «ανοίξουμε το σπίτι μας» στα νέα αυτά παιδιά. Ένα παρτάκι, μια γιορτούλα, ακόμα κι ένα σαββατιάτικο απόγευμα μπορεί να είναι μια τέλεια ευκαιρία για να τα καλέσουμε στο σπίτι και να γνωρίσουμε από κοντά τόσο εκείνα, όσο και τους γονείς τους. Βλέπετε, το σπίτι μας, πολλές φορές είναι ο καλύτερος και ασφαλέστερος… παιδότοπος, μιας και μας επιτρέπει να σχηματίσουμε γνώμη από πρώτο χέρι.

Τι γίνεται, όμως, όταν το φιλαράκι του δεν μας «γεμίζει το μάτι»;

«Μία, δύο, πέντε, δέκα… Πόσες φορές θα πρέπει να δούμε αυτό το παιδάκι για να καταλάβει το μικρό μας πως “δεν κάνει” για φίλος του;», αναρωτιόμαστε και πρώτη μας σκέψη είναι να του εξηγήσουμε κατευθείαν τους λόγους για τους οποίους (κατά τη γνώμη μας πάντα) ο φίλος του δεν είναι και τόσο καλό παιδάκι και –κατ’ επέκταση– ούτε και τόσο καλός φίλος… Η λύση αυτή όμως δεν οδηγεί στο επιθυμητό αποτέλεσμα και δεν γίνεται κατανοητή από ένα παιδί 5 χρονών. Δεν είναι σωστό λοιπόν να κρίνουμε και να κατηγορούμε το φίλο του μικρού μας μπροστά στο παιδί μας. Το μόνο που θα πετύχουμε είναι να προκαλέσουμε την αντίδρασή του, να τον «σπρώξουμε» να υπερασπιστεί τον κολλητό του και να κάνουμε το παιδάκι αυτό ακόμα πιο «επιθυμητό» απομακρύνοντας παράλληλα το δικό μας παιδί.. Επιπλέον, αν αυτό συνέβαινε σε μεγαλύτερες ηλικίες π.χ. από 7-8 ετών και πάνω, μπορεί το παιδί μας να πείσμωνε και, γνωρίζοντας πως νιώθουμε για τον κολλητό του, να σταματούσε να μας εκμυστηρεύεται τα κατορθώματά τους.

Η καλύτερη λύση…

Τι θα λέγατε αν… αντικαθιστούσαμε την κριτική με κάποιες απλές, «αθώες» παρατηρήσεις – επισημάνσεις; Τι σημαίνει αυτό; Αντί να κατηγορήσουμε ευθέως τον φίλο του μικρού μας, μπορούμε απλά να επισημάνουμε κάποια «αδύνατα» σημεία του… Π.χ. στη συμπεριφορά του «Έχω προσέξει πως ο φίλος σου δε χρησιμοποιεί πολύ τις λέξεις ευχαριστώ – παρακαλώ…» ή στις αντιδράσεις του «Μα γιατί άρχισε να γκρινιάζει ο φίλος σου όταν διάλεξες το κόκκινο αυτοκινητάκι για να παίξετε; Μήπως δεν του αρέσει να μοιράζεται τα παιχνίδια με άλλα παιδάκια;». Κάθε μας πρόταση φυσικά θα πρέπει να ολοκληρώνεται λέγοντας στο μικρό μας «Εσύ τι νομίζεις γι’ αυτό;» ή «Ποια είναι η γνώμη σου για όλα αυτά;». Με αυτό τον τρόπο δείχνουμε στο μικρό μας πως η γνώμη του είναι σημαντική για εμάς, βοηθώντας το παράλληλα να αναλογιστεί και να κρίνει μόνο του αν η συμπεριφορά του φίλου του τού αρέσει ή όχι. Με λίγα λόγια «ωθούμε» το μικρό μας να εκφράσει τη σκέψη του.

Συμπέρασμα: Δεν κατηγορούμε μπροστά στο παιδί μας τον καλύτερό του φίλο. Αντίθετα, παροτρύνουμε το μικρό μας να τον δει με τα δικά του μάτια -όσο αθώα και αν είναι- επισημαίνοντάς κάποια πράγματα που μας ξενίζουν π.χ. στη συμπεριφορά του φίλου του.

* Mε τη συνεργασία της Αφροδίτης-Λύδια Χ Κατσίβα, Κλινική ψυχολόγος, Πτυχιούχος Πανεπιστημίου Πάντοβας (ITALIA)