Μπορείς και μόνο σου!

Το να ενθαρρύνεις ένα παιδί να αυτονομηθεί είναι σημαντικό τόσο για σένα, αφού  εξασφαλίζεις ανάσες στο φορτωμένο πρόγραμμά σου, όσο και για εκείνο καθώς η αυτονομία είναι ζωτική για την αναπτυξιακή του εξέλιξη. Να λοιπόν πώς μπορείς να το βοηθήσει να μάθει:

Να τρώει μόνο του:

• Το παιδί πρέπει να ενθαρρύνεται από μικρή ηλικία να μάθει να τρώει μόνο του-πράγμα που μπορεί να βελτιώσει και τη σχέση του με το φαγητό. Επίσης αποτελεί ένα καλό ορόσημο αυτονόμησης και μια δεξιότητα που μπορεί να του φανεί χρήσιμη στον παιδικό σταθμό και στο νηπιαγωγείο. Ορίστε πώς να το ενθαρρύνετε:  

• Προτρέψτε όσο το δυνατόν πιο νωρίς το παιδί σας να μάθει να τρώει μόνο του. Ακόμα κι όταν το ταΐζετε το γάλα με το μπουκάλι, βάλτε (από τους έξι μήνες και μετά) τα χεράκια του πάνω στο μπιμπερό ενθαρρύνοντάς το να μάθει σιγά-σιγά  να το κρατάει μόνο του.

• Καθώς το παιδί μεγαλώνει καλό είναι να προγραμματίσετε κάποια γεύματα π.χ. το μεσημεριανό να τα τρώει τις ώρες που τρώτε κι εσείς. Βάλτε το καρεκλάκι του φαγητού δίπλα στο τραπέζι της κουζίνας έτσι ώστε να σας βλέπει την ώρα που τρώτε.

• Αφήσετε το παιδί να φάει με τα χεράκια του ακόμα κι αν αυτό συνεπάγεται ότι περισσότερο θα παίζει με το φαγητό του παρά θα τρώει. Αυτός είναι ένας εγγυημένος τρόπος για να πειραματιστεί και να εξοικειωθεί με το φαγητό.

• Στην επόμενη φάση μπορείτε να του σερβίρετε το φαγητό σε άθραυστο παιδικό σερβίτσιο με ένα παιδικό κουταλάκι ή πιρουνάκι. Στην αρχή μπορεί απλώς να παίζει με αυτά π.χ. να χτυπά στο τραπεζάκι του το κουτάλι. Καθώς όμως σας παρατηρεί να τρώτε είναι σίγουρο ότι θα προσπαθήσει να σας μιμηθεί.

• Μην αγχώνεστε για το πόσο έφαγε το παιδί. Στόχος σας είναι να μάθει να τρώει μόνο του και να αγαπήσει το φαγητό.

• Μέχρι να μάθει να τρώει είναι δεδομένο ότι θα λερώνει και θα λερώνεται. Το καλοκαίρι πάντως είναι ιδανική εποχή να το ενθαρρύνετε να μάθει να τρώει μόνο του γιατί δεν υπάρχουν χαλιά και ο ρουχισμός του είναι ελαφρύς. 

Να κοιμάται μόνο του:

• Τους πρώτους μήνες το μωρό σας πιθανόν να κοιμάται ενώ το ταΐζετε ή ενώ τα έχετε αγκαλιά. Καθώς μεγαλώνει και ρυθμίζεται το πρόγραμμα ύπνου, είναι καλύτερο να το βάζετε στο κρεβατάκι όσο είναι ακόμα ξύπνιο ώστε να μάθει να ηρεμεί και να κοιμάται  μόνο του. Και καθώς μεγαλώνει και περνά από διάφορες φάσεις είναι σημαντικό να συνεχίζετε να ενθαρρύνετε το παιδί να μάθει να κοιμάται μόνο του.

• Όταν ταϊζετε το μωρό σας ή αλλάζετε πάνες κατά τη διάρκεια της νύχτας, κάντε το σε χαμηλό φωτισμό και χωρίς πολύ θόρυβο. Κάντε ό, τι χρειάζεται για τη φροντίδα του και βάλτε το όπως είναι μισοκοιμισμένο πάλι για ύπνο. Μη μιλάτε και μην παίζετε με το μωρό στη διάρκεια των νυχτερινών γευμάτων γιατί έτσι το παροτρύνεται να σας αναζητάει στη μέση της νύχτας όταν ξυπνάει.

• Φροντίστε να υπάρχει ένα αντικείμενο ανακούφισης στην κούνια του παιδιού σας π.χ. πιπίλα. Καλό είναι να το ενθαρρύνετε να μάθει να την βρίσκει μόνο του όταν ξυπνάει το βράδυ και να μην χρειάζεται εσάς για να του τη βάλετε. Γι’ αυτό μπορείτε να βάλετε δυο τρεις πιπίλες γύρω του. Μπορείτε επίσης να βάλετε δίπλα στο παιδί ένα κουκλάκι ή υφασμάτινο πανί με το οποίο έχετε κοιμηθεί ώστε να έχει τη μυρωδιά σας.

• Ακολουθήστε την ίδια ρουτίνα ύπνου κάθε βράδυ. Ένα τραγούδι, ένα παραμύθι, ένα φιλάκι. Μια σειρά δηλαδή προβλέψιμων γεγονότων που σηματοδοτούν την ώρα ύπνου. Καλό είναι πάντως να βάζετε το μωρό ή το μεγαλύτερο παιδί για ύπνο όταν είναι νυσταγμένο.

• Εφαρμόστε τη ρουτίνα ύπνου στο δωμάτιο στο οποίο το παιδί πρόκειται να κοιμηθεί. Είναι σημαντικό να περάσει κάποιο χρονικό διάστημα στον ίδιο χώρο με σας κι όχι να νιώσει ότι ξαφνικά το εγκαταλείπετε. Μπορείτε να διαβάσετε ένα βιβλίο στο κρεβάτι ή να παίξετε ένα ήρεμο παιχνίδι στο δάπεδο (όχι με παιχνίδια που βγάζουν ήχους ή λάμπουν) έτσι ώστε να συνδέσει την ώρα ύπνου με κάτι ευχάριστο.

• Μην αποκοιμίζετε το παιδί στο κρεβάτι σας, με σκοπό να το μεταφέρετε μετά στο δικό του. Αν είναι μεγαλύτερο και έρχεται το βράδυ στο κρεβάτι σας, αγκαλιάστε το και επιστρέψτε μαζί του χωρίς λόγια στο δωμάτιό του. Στην αρχή μέχρι να συνηθίσει μπορεί να χρειαστεί να το κάνετε πολλές φορές.

• Αντί να κοιμίζετε το παιδί στο κρεβάτι σας, μείνετε μαζί του μέχρι να αποκοιμηθεί στο δικό του κρεβάτι, αν σας το ζητάει. Βγείτε όμως από το δωμάτιό του μόλις το πάρει ο ύπνος.

• Συμφωνήστε να σας φωνάζει, όταν χρειάζεται κάτι, αντί να σηκώνεται και να έρχεται στο υπνοδωμάτιό σας. Αν το παιδί σας ζητάει να το πάτε τουαλέτα ή να του φέρετε νερό είναι σημαντικό να ανταποκρίνεστε. Σιγά-σιγά θα το μάθετε να αυτοεξυπηρετείται π.χ. βάζοντας ένας κυπελάκι με νερό στο κομοδίνο του.

Να παίζει μόνο του:

• Το να μπορεί να παίζει ένα μικρό παιδί έστω και για λίγο μόνο του, σας εξασφαλίζει την απαραίτητη ανάσα που έχετε ανάγκη μέσα στο φορτωμένο πρόγραμμα της ημέρας ενώ το μοναχικό παιχνίδι αποτελεί δείκτη ότι έχει καλή ικανότητα συγκέντρωσης. 

• Ο καλύτερος τρόπος για να μάθει να παίζει το παιδί σας μόνο του είναι κοντά σας, δηλαδή ενώ βρίσκεται στον ίδιο χώρο με εσάς.

• Διαμορφώστε κατάλληλα το χώρο στον οποίο πρόκειται να παίξει το παιδί. Μακριά από πρίζες ή ηλεκτρικές συσκευές φροντίζοντας να έχετε αποσύρει κάθε αντικείμενο που μπορεί να σπάσει ή να αποδειχθεί επικίνδυνο στα χέρια του.

• Στρώστε στο πάτωμα ένα χαλάκι ή ένα σεντόνι για να οριοθετήσετε κατά κάποιο τρόπο πού θα παίξει φροντίζοντας όμως να είστε αρκετά κοντά του. Δηλαδή να μπορεί να σας βλέπει και να σας ακούει. 

• Η επιλογή των παιχνιδιών δεν θα πρέπει να είναι τυχαία.  Παιχνίδια που είναι μαλακά και ελαφριά και χωρούν στην παλάμη του παιδιού είναι αυτά που ενδείκνυνται για μικρές ηλικίες όπως για παράδειγμα υφασμάτινοι κύβοι, πλαστικά δαχτυλίδια ή ακόμα και ασφαλή αξεσουάρ του σπιτιού π.χ. πλαστικά τάπερ. 

• Επίσης παιχνίδια με έντονα χρώματα όπως κόκκινο ή κίτρινο, προκαλούν το ενδιαφέρον του μικρού παιδιού όπως όσα παράγουν ήχο π.χ. ένα τύμπανο.

• Μην του δίνετε όλα τα παιχνίδια μαζί. Εμφανίστε τα ένα-ένα έτσι ώστε ν’ ανανεώνετε το ενδιαφέρον του παιδιού μόλις βλέπετε ότι αρχίζει να βαριέται.

• Ξεκινήστε στην αρχή να παίζετε με το παιδί καθισμένη κάτω στο πάτωμα μαζί του. Δείξτε του τι να παίξει και πώς π.χ. βάζουμε τα ζωάκια στο κουτί.

• Στη συνέχεια πείτε του να συνεχίσει ενώ εσείς θα κάνετε κάτι άλλο π.χ. να καθαρίσετε το φρούτο του εξηγώντας ότι σύντομα θα επιστρέψετε κοντά του για να παίξετε. Σταδιακά μπορείτε να αυξήσετε το χρόνο που θα αφήνετε το παιδί να παίζει μόνο του.

• Επιβραβεύστε το παιχνίδι του, εστιάζοντας σε κάποιο συγκεκριμένο επίτευγμα (π.χ. «Μου άρεσε πολύ ο ψηλός πύργος με τα χρωματιστά τουβλάκια που έχτισες»).

• Συνήθως ο χρόνος που μπορεί να παίξει μόνο του ένα παιδάκι μικρής ηλικίας δηλαδή κάτω των δύο είναι 15 -30 λεπτά. Γι’ αυτό μην έχετε υπερβολικές απαιτήσεις. Στην αρχή το παιδί θα παίζει για λίγα μόνο λεπτά μόνο του και  σταδιακά θ’ αρχίσει ν’ αυξάνει η διάρκεια του χρόνου.

Να ντύνεται μόνο του:

• Το να μάθει να ντύνεται από μικρή ηλικία μόνο του ένα παιδί είναι ένας καλός δείκτης αυτονόμησης που σίγουρα θα σας εξοικονομήσει πολύ χρόνο ιδιαίτερα τα πρωινά που χρειάζεται να βιαστείτε για να πάτε εσείς στη δουλειά και το παιδί στον παιδικό σταθμό ή στο νηπιαγωγείο. Είναι σημαντικό ωστόσο να διευκολύνετε το παιδί καθώς προσπαθεί να μάθει να ντύνεται μόνο του. Ορίστε πώς:

• Στο εμπόριο υπάρχουν εκπαιδευτικά παιχνίδια που βοηθούν στην ανάπτυξη της λεπτής κινητικότητας π.χ. πέρασμα κορδονιών από τρύπες, χάντρες που πρέπει να περάσουν από κορδόνια, ρούχα κούκλας που κουμπώνουν με κουμπιά που μπορούν να το προετοιμάσουν για τη συγκεκριμένη δεξιότητα.

• Να θυμάστε ότι στην αρχή χρειάζεται πολύ υπομονή να αφήσετε το παιδί να ντυθεί μόνο του γιατί θα χρειαστείτε σχεδόν το διπλάσιο χρόνο. Οργανώστε λοιπόν το πρόγραμμα  σας ώστε να έχετε τον απαιτούμενο χρόνο.

• Επιλέξτε ρούχα τα οποία  μπορεί το παιδί να βγάζει και βάζει εύκολα, όπως για παράδειγμα παντελόνια ή φούστες με λάστιχο και φαρδιά μπλουζάκια.

• Αποφύγετε ρούχα στενά που μπαίνουν δύσκολα, ρούχα με κουμπιά ή φερμουάρ, με ζώνες και τιράντες καθώς και τις σαλοπέτες ή φορέματα με τιραντάκια.

• Μην κόβετε τις ταμπέλες από τα ρούχα του ώστε να μπορεί το παιδί σας να αναγνωρίσει εύκολα το μπροστά από το πίσω.

• Αν το παιδάκι είναι μεγαλύτερο π.χ. πρόκειται να πάει νηπιαγωγείο καλό είναι να το μάθετε και πώς να κουμπώνεται ή να ξεκουμπώνεται δηλαδή να χειρίζεται τα κουμπιά και τα φερμουάρ. Φροντίστε το φερμουάρ απ’ το μπουφάν ή τη ζακέτα του να έχει αρκετά μεγάλο πιαστράκι ώστε να μπορεί να το τραβήξει.

• Προτιμήστε παπουτσάκια που μπαίνουν εύκολα, κατά προτίμηση χωρίς κορδόνια και λουράκια, τα οποία το παιδί μπορεί να βάλει εύκολα μόνο του. Όσο για τα κορδόνια, λάβετε υπόψη ότι τα περισσότερα παιδάκια δεν μπορούν να τα καταφέρουν παρά μόνο μετά τα 4 ή 5.

Να μαζεύει τα παιχνίδια του μόνο του:

• Το να μάθει ένα παιδί να μαζεύει τα παιχνίδια και τα πράγματά του είναι μια σημαντική δεξιότητα που όχι μόνο σας απαλλάσσει από περιττό κόπο αλλά ενισχύει και τον βαθμό της υπευθυνότητάς του.

• Καλό είναι το παιδί να μεγαλώνει σ’ έναν περιβάλλον όπου επικρατεί τάξη πράγμα που ενισχύει το αίσθημα ασφάλειας και βάζει τις βάσεις για τις μελλοντικές οργανωτικές του ικανότητες.

• Όσο είναι μικρό μπορείτε να το ενθαρρύνετε να μαζεύει τα παιχνίδια του μαζί σας βάζοντας τα όλα σ’ ένα μεγάλο ανοιχτό κουτί. Είναι σημαντικό να το κάνετε μαζί γιατί στο μικρό παιδί αρέσει να σας μιμείται.

• Κάντε τη διαδικασία να μοιάζει με παιχνίδι αντί για αγγαρεία βάζοντας ένα εύθυμο τραγούδι στο CD player ή τραγουδώντας μαζί με το παιδί. Μπορείτε επίσης να κάνετε  διαγωνισμό για το ποιος θα μαζέψει πιο γρήγορα τα παιχνίδια. Αν το αφήσετε σκοπίμως να νικήσει ακόμα καλύτερα.

• Επίσης, μπορείτε να πλαισιώσετε τη διαδικασία με στοιχεία παραμυθιών και φαντασίας  π.χ. να εξοπλιστείτε με το μαγικό ραβδί του «νεραϊδο-μαζέματος» ή μια «μαγική»  κλεψύδρα   χρονομέτρησης.  

• Καθώς το παιδί μεγαλώνει οργανώστε το χώρο με συστήματα αποθήκευσης ώστε να μπορεί να μαζεύει γρήγορα τα παιχνίδια του ανά κατηγορίες π.χ. αυτοκινητάκια, ζωάκια, κούκλες, κουζινικά.

• Αποφύγετε φωνές και απειλές. Ακόμα και στην ηλικία των 6 και των 8 ο καλύτερος τρόπος για να πείσετε ένα παιδί να μαζέψει τα παιχνίδια του είναι να προτείνετε τη συνεργασία.

• Μην επιμένετε στη λεπτομέρεια. Δεν χρειάζεται τα πάντα να είναι στη θέση τους. Αφήστε το παιδί να μαζέψει το δωμάτιο του με τον τρόπο του κάνοντας σε κάθε περίπτωση θετικά σχόλια για το αποτέλεσμα. Η επιβράβευση του αποτελέσματος (μπράβο που προσπάθησες, μου άρεσε έτσι όπως τα τακτοποίησες κλπ) λειτουργεί θετικά στην υιοθέτηση καλής συμπεριφοράς.

Ανακαλύψτε περισσότερα κάνοντας κλικ στο www.paidimag.gr.