Για τα μάτια τους μόνο…!

Ο παιδίατρος είναι συχνά αυτός που μπορεί να εντοπίσει πρώτος τα συμπτώματα κάποιας διαθλαστικής ανωμαλίας στην όραση του παιδιού, στα πρώτα χρόνια της ζωής του. Αυτό όμως δεν είναι ο κανόνας. Η όραση είναι μια μαθησιακή διαδικασία για τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Μαθαίνουμε να βλέπουμε όπως μαθαίνουμε να μιλάμε. Ένα παιδί με κάποιο σημαντικό διαθλαστικό πρόβλημα δεν μαθαίνει να βλέπει σωστά και αν αυτό δεν αντιμετωπισθεί νωρίς, η όραση ως εγκεφαλική λειτουργία βλάπτεται μόνιμα. Σύμφωνα με τις διεθνείς συστάσεις τα παιδιά θα πρέπει να εξετάζονται από εκπαιδευμένο στην παιδοφθαλμολογία προσωπικό στο 1ο, 3ο και 5ο έτος της ζωής τους. Στα πλαίσια αυτά, η πολιτεία έχει θεσπίσει τον υποχρεωτικό προληπτικό παιδοφθαλμολογικό έλεγχο, κατά την εγγραφή τόσο στο νηπιαγωγείο όσο και στην Α΄ τάξη του δημοτικού. Στην περίπτωση που όλα είναι καλά και το παιδί βλέπει μια χαρά, ο παιδοφθαλμίατρος θα μας ενημερώσει κάθε πότε πρέπει να την επαναλάβουμε προληπτικά. 

Μήπως δεν βλέπει καλά; 

Στη σχολική ηλικία είναι σχετικά εύκολο να διακρίνουμε σημάδια ότι το παιδί μας δεν βλέπει καλά:

• Κάνει πολλά λάθη στην αντιγραφή από τον πίνακα.
• Έχει συχνά πονοκεφάλους.
• Κάνει γκριμάτσες, κυρίως ενώνει το μεσόφρυο ή στενεύει τα μάτια του, όταν διαβάζει ή βλέπει τηλεόραση.
• Στρίβει το κεφάλι, όταν διαβάζει ή κοιτά μακριά.
• Κρατάει το βιβλίο πολύ κοντά του ή πηγαίνει πολύ κοντά στην τηλεόραση.
•  

Τα πιο συνηθισμένα προβλήματα

Οι διαθλαστικές ανωμαλίες είναι πολυπαραγοντικές, ωστόσο η πιθανότητα να έχει ένα παιδί κάποια μυωπία, αστιγματισμό ή κάποιο άλλο πρόβλημα όρασης εξαρτάται και από την κληρονομικότητα. Αν ο ένας από τους γονείς φοράει γυαλιά από τη παιδική του ηλικία, τότε το παιδί του έχει πιθανότητες να εμφανίσει διαθλαστική ανωμαλία κάποτε στη ζωή του, ενώ οι πιθανότητες αυξάνονται όταν και οι δύο γονείς φορούν γυαλιά. Οι πιο συχνές διαθλαστικές ανωμαλίες στα παιδιά, είναι:

• Υπερμετρωπία: Το μέγεθος του ματιού είναι μικρότερο από το κανονικό. Μέχρι 2-2,5 βαθμούς είναι φυσιολογική στα παιδιά, καθώς το μάτι τους θα μεγαλώσει με την ανάπτυξη. Διορθώνεται με γυαλιά όταν υπερβαίνει το παραπάνω όριο ή όταν συνδυάζεται με συγκλίνοντα στραβισμό (τα ματάκια συγκλίνουν προς την μύτη).

• Μυωπία: Το μέγεθος του ματιού είναι μεγαλύτερο από το κανονικό. Όπως όλοι ξέρουμε η μυωπία ακολουθεί συνήθως την σωματική ανάπτυξη, στα πρώτα χρόνια της σχολικής ζωής. Διορθώνεται με γυαλιά όταν υπερβαίνει τον μισό βαθμό.

• Αστιγματισμός: Είναι μια ανωμαλία της πρόσθιας επιφάνειας του ματιού που δεν είναι τελείως σφαιρική αλλά εμφανίζει διαφορετική κυρτότητα στον κάθετο και οριζόντιο άξονα. Διορθώνεται με γυαλιά όταν υπερβαίνει τον μισό με ένα βαθμό. 

Μίνι οδηγός για τα γυαλιά οράσεως 

Αν τελικά το παιδάκι μας χρειαστεί να φορέσει γυαλιά καλό είναι να γνωρίζετε τα εξής:

• Ποιος είναι ο ιδανικός σκελετός;  

Η ηλικία του παιδιού, το μέγεθος και το σχήμα του προσώπου του καθώς και το οφθαλμολογικό πρόβλημα παίζουν ρόλο στην επιλογή του πιο κατάλληλου τύπου σκελετού. Συνήθως προτιμούμε τους κοκάλινους σκελετούς, καθώς δεν παραμορφώνονται εύκολα όπως οι απλοί μεταλλικοί ή τους σκελετούς από τιτάνιο, που είναι όμως πιο ακριβοί. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στα μικρά παιδιά καθώς η ράχη της μύτης είναι χαμηλή και η στήριξη των γυαλιών δύσκολη. Στους κοκάλινους σκελετούς θα πρέπει να αναζητάμε σέλες σιλικόνης. Οι φακοί είναι εξ’ ορισμού άθραυστοι στα παιδιά. 

• Κάθε πότε πρέπει να αλλάζει γυαλιά; 

Η μυωπία, ο αστιγματισμός και όλες οι διαθλαστικές ανωμαλίες διαφοροποιούνται καθώς το παιδί μεγαλώνει, χρειάζεται έτσι εξέταση απ’ τον οφθαλμίατρο κάθε 6 μήνες με 1 χρόνο και ανάλογα αλλαγή φακών ή και σκελετού. Για την αλλαγή του σκελετού παίζει ρόλο η ανάπτυξη του παιδιού, καθώς το πρόσωπό του μπορεί να μεγαλώνει γρήγορα αν είναι νήπιο. Στις μεγαλύτερες ηλικίες, μετά τα 6 – 7 χρόνια, μπορεί ένα ζευγάρι γυαλιά να χρησιμοποιείται για περίπου 2 χρόνια. Συνήθως, οι αλλαγές των γυαλιών ή των φακών τους σταθεροποιούνται σε αραιότερα χρονικά διαστήματα μετά την ηλικία των 18 ετών. 

• Πλαστικοί ή κρυστάλλινοι φακοί; 

Οι φακοί που χρησιμοποιούνται για τα παιδικά γυαλιά οράσεως πρέπει να είναι οργανικοί, κατασκευασμένοι δηλαδή ένα ειδικά επεξεργασμένο είδος πλαστικού – μάλιστα τα δημόσια ασφαλιστικά ταμεία επιδοτούν αυτή την ποιότητα στα παιδιά μέχρι 12 ετών, αφού εκτός από το ότι είναι σχεδόν άθραυστοι, οι οργανικοί φακοί είναι πολύ πιο ελαφριοί από τους κρυστάλλινους. Είναι επίσης σημαντικό οι φακοί για τα παιδικά γυαλιά να έχουν ειδική επίστρωση που εξασφαλίζεται σκληρή επιφάνεια και δεν χαράζεται (εύκολα!). 

Με τη συνεργασία του Σταμάτη Γκατζώνη, Χειρουργού Παιδοφθαλμίατρου Διευθ/ντή Οφθαλμολογικού Τμήματος Ευρωκλινικής Παίδων.

Διαβάστε περισσότερα στο www.paidimag.gr.