Σκηνή πρώτη
«Με έχεις φέρει έως εδώ!» του λέτε την ώρα που ενώ προσπαθείτε να συγκεντρωθείτε στο τιμόνι, το μικρό σας ουρλιάζει χτυπώντας με χέρια και πόδια το κάθισμά σας για να του δώσετε σημασία….
Σκηνή δεύτερη
«Είσαι κακό παιδί» σας ξεφεύγει από το στόμα βλέποντας τον γιο σας να σέρνει περήφανος δέκα λασπωμένα αυτοκινητάκια στο αστραφτερό μετά από δυο μπουγαδιάσματα πάτωμα…
Εννοείται πως πνίγεστε από αγανάκτηση, κούραση, εξάντληση, εκνευρισμό, για αυτό ανοίγετε το στόμα σας και ξεσπάτε στολίζοντας το αγαπημένο σας μοναχογιό με κάποιες φράσεις που θα ήταν καλύτερα να μην ξεστομίζατε. Άλλωστε, ποιο παιδί θέλει να ακούει πως είναι κακό για αυτό δεν το αγαπάει κανείς σ αυτόν τον κόσμο και ούτε πρόκειται να το αγαπήσει;
Φράσεις που δημιουργούν θλίψη στους παιδοψυχολόγους οι οποίοι υπογραμμίζουν πως με τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τα παιδιά μας διαμορφώνεται η εικόνα που τα ίδια έχουν για τον εαυτό τους. Αυτό σημαίνει πως κάθε γονιός πρέπει να προσέχει ιδιαίτερα τις εκφράσεις που χρησιμοποιεί απευθυνόμενος στο παιδί του κυρίως σε ώρες που βράζει από νεύρα.
Οι φωνές, οι απειλές, οι εκφοβισμοί, τα παρακάλια και τα ανταλλάγματα όπως επίσης η αυτολύπηση και η ψυχολογική βία απαγορεύονται αυστηρά σύμφωνα με τους ειδικούς καθώς ενοχοποιούν το παιδί ή το φορτώνουν με ευθύνες ιδιαίτερα μεγάλες για τις μικρές του πλάτες. Το καλύτερο σε τέτοιες περιπτώσεις, όπου τα πράγματα είναι έκρυθμα, είναι να αποφεύγουμε τα μαλώματα και τις συζητήσεις. Άλλωστε δεν χάνεται τίποτα αν περιμένουμε να περάσει η κακιά στιγμή για να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους.
Ακόμα όμως και τότε, υπάρχουν φράσεις που δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε απέναντι στα παιδιά μας, πόσο μάλλον όταν δεν τις εννοούμε. Είναι τα νεύρα μας που χορεύοντας ροκ εντ ρολ, μας οδηγούν σε τόσο έξαλλες στροφές. Δεν έχουμε παρά να χαμηλώσουμε τους τόνους, να πάρουμε βαθιές ανάσες, να κάνουμε αν μας το επιτρέπει ο αδηφάγος χρόνος λίγο τζόκινγκ γύρω από το τετράγωνο και αμέσως μετά να δούμε το «θέμα» που έχει προκύψει με ωριμότητα και μεγαλύτερη διαύγεια. Προσπαθήστε λοιπόν να εξοστρακίσετε από το λεξιλόγιό σας τις παρακάτω φράσεις.
«Είσαι κακό παιδί»
Ο τετράχρονος Αντώνης ήταν από πολύ μικρός άτακτος και απρόσεκτος σε σημείο η υπομονή της μαμάς του να δοκιμάζεται καθημερινά. Όταν κάποιες στιγμές εκείνη πάνω στα νεύρα της του πέταξε πως είναι «κακό παιδί» ο μικρός επηρεάστηκε και αφού «λούστηκε» το χαρακτηρισμό άλλες δυο-τρείς φορές, αποφάσισε να δράσει σύμφωνα με την ψυχολογία του «κακού» παιδιού. Έτσι με το που ήρθαν στο σπίτι για φαγητό κάποιοι οικογενειακοί φίλοι, φρόντισε την ώρα που το δείπνο είχε σερβιριστεί να τραβήξει το τραπεζομάντιλο και να ρίξει όλα τα πιάτα με τα μεζεδάκια στο πάτωμα προς μεγάλη απελπισία της μαμάς του που ετοίμαζε το τραπέζι από την προηγούμενη μέρα! Αυτό βέβαια που δεν μπορούσε εκείνη να καταλάβει ήταν πως ο Αντώνης πίστεψε τα λόγια της, ότι είναι κακός και βάλθηκε «ετικεταρισμένος» πια να το αποδείξει με το σκεπτικό: «Αφού έτσι πιστεύει η μαμά, έτσι είναι». Μιλάμε για αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Όλα θα είχαν αποφευχθεί, αν η μητέρα του Αντώνη αντί να του πει πως είναι «κακό παιδί» στηλίτευε απλά την πράξη του, ότι δηλαδή αυτό που έκανε ο μικρός ήταν κακό.
«Όταν έρθει ο πατέρας σου, θα δεις»
Ο Γιωργάκης παίζει με τον φίλο του κυνηγητό μέσα στο σπίτι παρά τις νουθεσίες σας με αποτέλεσμα στο διάβα τους να ισοπεδώνονται τραπεζάκια, τηλέφωνα, καρέκλες και ότι μπαίνει εμπόδιο στο παιχνίδι τους. Μετά από δυο κλεφτές σφαλιαρίτσες όταν από τύχη καταφέρατε να πιάσετε το γιο σας, αρχίζετε τις απειλές μια και από ότι φαίνεται εσείς δεν μπορείτε να τον τιθασεύσετε: «Ένα σου λέω, ας έρθει ο μπαμπάς σου και τότε θα δούμε τι θα κάνεις». Φυσικά εννοείται πως κανένας μπαμπάς δεν επιτρέπεται να μετατρέπεται στον μπαμπούλα που με το που μπαίνει στο σπίτι αρχίζει τις τιμωρίες. Το καλύτερο είναι να περιμένετε να ηρεμήσει από την υπερδιέγερση του παιχνιδιού ο γιος σας και τότε να του εξηγήσετε με ήρεμη σταθερή φωνή πως η συμπεριφορά του δεν είναι αυτή που περιμένετε από εκείνον και πως σίγουρα ούτε ο πατέρας του θα μπορούσε να την εγκρίνει.
«Δεν σ’ αγαπάω»
Η φράση «δεν σ’ αγαπάω» είναι το ψωμοτύρι των περισσότερων μαμάδων την ώρα που κάθε παιδί έχει ανάγκη από μια μαμά που είναι τρελή και παλαβή για χάρη του. «Αν δεν φας όλο το φαγητό σου δεν σ’ αγαπάω» ή «αν η δασκάλα μου πει πως έγραψες χάλια στο διαγώνισμα, θα πάψω να σ’ αγαπάω». Φράσεις που λειτουργούν σα βόμβες στην εύθραυστη παιδική ψυχή καθώς ακόμα και το πιο φοβισμένο παιδάκι προτιμά τη χειρότερη τιμωρία από το να ακούσει τη μαμά του να του αρνείται την αγάπη της!
Μια τέτοια άστοχη δήλωση δημιουργεί απίστευτο άγχος στο παιδί που η μεγαλύτερη ανάγκη του είναι να γνωρίζει πως η αγάπη του μπαμπά και της μαμάς δεν επηρεάζεται ποτέ από τις συνθήκες, αντίθετα παραμένει για πάντα αδιαπραγμάτευτη. Για αυτό όσο εκνευρισμένη κι αν είστε με κάτι που έκανε το παιδί σας, ποτέ μην του αρνηθείτε πως το αγαπάτε. Ακόμα και όταν το μαλώνετε για κάτι, φροντίστε να του εξηγείτε πως ναι μεν είσαστε θυμωμένη με την πράξη του, πλην όμως η αγάπη που του έχετε είναι η ίδια, κι αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει ποτέ.
«Θα με πεθάνεις»
Οι περισσότερες μητέρες κρατώντας με τα δυο χέρια το κεφάλι τους και μέσα από βογγητά και τσιριχτές φωνές έχουν εκτοξεύσει προς το παιδί τους φράσεις αυτολύπησης όπως «εσύ θα με πεθάνεις», «θα με τρελάνεις», «θα αρρωστήσει η μανούλα με αυτά που κάνεις» ή από μητέρες σύγχρονες και ρεαλίστριες «με τα καμώματα σου θα φύγω και θα σας παρατήσω να δω πώς θα τα βγάλετε πέρα μόνοι σας». Εννοείται, πως είναι άδικο να φορτώνετε όλο αυτό το στρες στο παιδί σας ενοχοποιώντας το για όσα άσχημα σας συμβαίνουν ή πρόκειται να σας συμβούν. Το καλύτερο είναι να του εξηγήσετε πως νιώθετε πολύ στρεσαρισμένη και εξουθενωμένη από τη δουλειά σας και για αυτό η συμπεριφορά του σαν το κερασάκι στην τούρτα, σας κουράζει τόσο που δεν το αντέχετε. Εξηγήστε του πως αν μείνει για λίγο ήσυχο, θα βρείτε τον χρόνο να ανασάνετε και ακόμα πως όταν ηρεμήσετε εντελώς θα του κάνετε παρέα παίζοντας μαζί του ένα παιχνίδι.
«Στην ηλικία σου ήμουν... αστέρι»
Οι περισσότεροι γονείς έχουν πέσει στην παγίδα του να αναστενάζουν μπροστά στα παιδιά τους κάνοντας φλας μπακ στην παιδική τους ηλικία. Οι ίδιοι βέβαια μπορεί να ήταν τότε μπόμπιρες της συμφοράς πλην όμως αυτό που τους έχει μείνει σήμερα στη μνήμη τους είναι πως έτρεχαν στην πρώτη γραμμή για να αγοράσουν ψωμί από το φούρνο (τις παντοφλιές που έτρωγαν για να το κάνουν τις έχουν ξεχάσει) πως ξενύχταγαν για να ολοκληρώσουν τις εργασίες για το σχολείο (τις κατραπακιές που εισέπρατταν από τον μπαμπά επίσης έχουν ξεχάσει) και πως ήταν ξεφτέρι σε αγγλικά- γαλλικά πριν ακόμα τελειώσουν το δημοτικό (περίεργο που τώρα δύσκολα αρθρώνουν ξένη λέξη). Αυτό το «εγώ στην ηλικία σου» τσακίζει την αυτοπεποίθηση του παιδιού που ξαφνικά σε μια τέτοια περίεργη αντιπαράθεση βλέπει την μητέρα του σε ρόλο ανταγωνίστριας! Έχετε υπόψη σας πάντως πως σίγουρα δεν είναι κακό να μιλάτε στο γιο και την κόρη σας για τα παιδικά σας χρόνια, είναι όμως ψυχοφθόρο, όταν το κάνετε για να τονίσετε την δική τους αδυναμία και τη δική σας ανωτερότητα. Στην περίπτωση που θέλετε σώνει και καλά να αναφερθείτε στα παιδικά σας χρόνια, είναι σωστό να το κάνετε για να τονίσετε στο παιδί σας πως και εσείς αντιμετωπίζατε δυσκολίες στην ηλικία του.
«Αν είσαι καλό παιδί θα σου πάρω παγωτό»
Λίγο πολύ οι περισσότερες μητέρες καταφεύγουν στην τακτική του ανταλλάγματος, όταν απελπισμένες διαπιστώνουν πως κανένα άλλο μέτρο δεν πιάνει στην επικοινωνία με το παιδί τους. Έτσι τις ακούς να τάζουν λαγούς με πετραχήλια στο πεντάχρονο για παράδειγμα νιάνιαρο τους, προκειμένου να βγουν οι ίδιες από κάποιο αδιέξοδο. «Έλα Τακούλη μου, φάε κι αυτό το ντολμαδάκι και εγώ θα σε πάω στο λούνα παρκ» ή «κάτσε φρόνιμα σαν καλό παιδάκι και εγώ θα σου πάρω παγωτό». Το θέμα όμως είναι πως θα αγοράσουμε παγωτό στο παιδί μας γιατί το αξίζει και όχι γιατί είναι καλό παιδί. Το παιδί είναι καλό για τον εαυτό του και με κανένα τρόπο για οποιοδήποτε παγωτό.
«Δεν θα τα καταφέρεις»
Φανταστείτε ένα γεμάτο τόλμη και ενέργεια απείθαρχο παιδί να έχει πάρει το skateboard του φίλου του και να ετοιμάζεται όλο υπερηφάνεια και προσμονή να το δοκιμάσει. Η μαμά του δεν δίνει την συγκατάθεση της. «Μην το κάνεις, θα πέσεις» του λέει. «Μην το κάνεις, θα τσακιστείς». Με τέτοιες ψυχοπλακωτικές προβλέψεις το σίγουρο είναι πως πράγματι η τούμπα είναι αναπόφευκτη-τα παιδιά άλλωστε κάνουν τα πάντα προκειμένου να επιβεβαιώσουν την εικόνα που έχουν για αυτά οι γονείς τους ακόμα κι αν είναι αρνητική. Το σωστό σε μια τέτοια περίπτωση είναι η προτροπή «πρόσεχε μην πέσεις», οπότε το παιδί θα βάλει τα δυνατά του για να μην του συμβεί κάτι τέτοιο. Θυμηθείτε, να επισημάνετε στο παιδί σας πως το κυριότερο σε όλα όσα κάνουμε, είναι να τα απολαμβάνουμε χωρίς απαραίτητα να κυνηγάμε τη νίκη ή την πρωτιά.
«Είσαι ο πρώτος»
Κάνει φασαρία, γκρινιάζει με το παραμικρό, κλαίγεται και παραπονιέται, δεν ακούει τίποτα από όσα του λέτε, παρόλα αυτά στα μάτια σας δεν υπάρχει ωραιότερο και πιο έξυπνο παιδί από το δικό σας. Πρόκειται για ό, τι καλύτερο σας έχει συμβεί και πραγματικά έρχονται στιγμές που θέλετε να βγείτε στο μπαλκόνι και να διαλαλήσετε τις επιτυχίες του και τα έξυπνα καμώματα του μολονότι τις περισσότερες φορές είναι ένα απείθαρχο παιδί. Αυτό που δεν καταλαβαίνετε όμως, είναι πως με το να του επαναλαμβάνετε πως είναι... και ο πρώτος, του δημιουργείται μια ψευδή εξιδανικευμένη εικόνα για τον εαυτό του. Επιπλέον, οι εντυπώσεις σας, του δημιουργούν την υποχρέωση να είναι τέλειος σε όλα, κάτι που δεν θα μπορεί να πετυχαίνει σε κάθε του δραστηριότητα. Το καλύτερο είναι να επαινείτε και να επιβραβεύετε το παιδί σας για συγκεκριμένες πράξεις τονώνοντας έτσι την αυτοπεποίθηση του, ενώ όταν κάνει κάποιο λάθος ή δεν υπακούει σε ότι του έχετε ζητήσει, να του το υποδεικνύετε βοηθώντας το να το διορθώσει.
«Ο Βασιλάκης είναι καλύτερος σου»
Υπάρχουν γονείς που «πολτοποιούν» την αυτοπεποίθηση των παιδιών τους συγκρίνοντας τα με άλλα παιδιά που όλα τα κάνουν καλύτερα! «Τα ξαδέρφια σου μιλάνε τέλεια αγγλικά και γαλλικά, γιατί δεν προσπαθείς και εσύ;» «ο γιος του γείτονα είναι πρώτος στο τένις, εσύ τόσα χρόνια δεν έχεις καταφέρει τίποτα». Τα παιδιά των άλλων όμως μπορεί να μας φαίνονται τέλεια γιατί δεν τα ξέρουμε από την καλή και την ανάποδη, έτσι αγνοούμε τις δυσκολίες και τις αδυναμίες που πιθανόν έχουν. Από την άλλη μεριά, δεν είναι παράδοξο να απαιτούμε από ένα παιδί να είναι τέλειο, όταν ωριμάζοντας γνωρίζουμε πλέον ότι κανείς δεν μπορεί να το πετύχει αυτό;
Υποσχέσεις στον αέρα
Υπάρχουν φορές που προκειμένου να πείσουμε το παιδί μας να καθίσει ήσυχα αρχίζουμε να του τάζουμε πράγματα. Σε εκείνες τις στιγμές θα πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι θα κρατήσουμε τον λόγο μας καθώς κάθε φορά που τηρούμε τις υποσχέσεις μας τα παιδιά νιώθουν μέσα τους πως δίκαια μας εμπιστεύονται. Το να μην καταφέρουμε μια ή δυο φορές να υλοποιήσουμε όσα ορκιστήκαμε πως θα κάνουμε είναι θεμιτό και σίγουρα δεν επηρεάζει τη σχέση με το παιδί μας. Κάτι τέτοιο θα γίνει αν το κάνουμε να νιώσει πως δεν είναι αρκετά σημαντικό για μας κάτι που θα γίνει αν η κατάργηση των όρκων μας γίνει ψωμοτύρι.
Ανακαλύψτε περισσότερα κάνοντας κλικ στο www.paidimag.gr.