Ανταγωνισμός: Καλός, αλλά με μέτρο!

Τα μηνύματα που περνάμε στα παιδιά μας, κάποιες φορές είναι λίγο μπερδεμένα… Δε λέω, καλός ο ανταγωνισμός, αλλά και σε αυτόν –όπως σε τόσα άλλα πράγματα– χρειάζεται μέτρο. Γιατί δε γίνεται να λέμε στα παιδιά να μην αγχώνονται όταν κάτι πηγαίνει στραβά, αλλά να είμαστε οι πρώτοι που κατσουφιάζουν μόλις αντικρίζουν τον έλεγχο του σχολείου. Ούτε μπορούμε να τους τάζουμε τον ουρανό με τ’ άστρα αν έρθουν πρώτα στο άθλημα που έχουν επιλέξει, αλλά να μην τα ανταμείβουμε όχι μόνο για τη δεύτερη ή τρίτη θέση, αλλά και για την τέταρτη, την πέμπτη ή απλά και μόνο για τη συμμετοχή και την προσπάθειά τους!

Γιατί ο υγιής ανταγωνισμός –εκείνος που έχει ρεαλιστικούς στόχους, ρίχνει το βάρος στη «διαδρομή» και όχι στο τέρμα και επιβραβεύει την προσπάθεια και όχι μόνο τη νίκη– είναι πολύτιμος για την ψυχική και κοινωνική τους ανάπτυξη των παιδιών.

Οι βασικοί λόγοι είναι τρεις: Μέσα από αυτόν, τα μικρά μας μαθαίνουν να πειθαρχούν, να διαχειρίζονται σωστά τον χρόνο τους και να θέτουν στόχους. Πως, όμως, μπορούν να μάθουν να ανταγωνίζονται με έναν πιο υγιή και λιγότερο… φανατισμένο τρόπο; Εδώ, αναλαμβάνουμε δράση εμείς!  

Είναι στο χέρι μας…!

Από τη στιγμή που τα παιδιά αρχίζουν να «καταλαβαίνουν» τον εαυτό τους και ξεκινούν να ξεπατικώνουν τις λέξεις, τις ιδέες και τις αντιδράσεις μας, είναι έτοιμα να ρουφήξουν σαν σφουγγάρι όλα όσα ακούν και βλέπουν από εμάς. Τι σημαίνει αυτό; Πως θα πρέπει να αφήσουμε στην άκρη την αμιγώς ανταγωνιστική συμπεριφορά μας (αν κι εφόσον την έχουμε…) και να καλωσορίσουμε στη ζωή μας και στη ζωή των παιδιών μας της… ευγενή άμιλλα! Μαθαίνουμε, λοιπόν, στα παιδιά…

• …να προχωρούν μπροστά: Τα ενθαρρύνουμε να βελτιώνονται σε σχέση με τις δικές τους πρωτύτερες επιδόσεις και όχι σε σχέση με τις επιδόσεις των άλλων. Με λίγα λόγια, παροτρύνουμε το μικρό μας να πάρει καλύτερο βαθμό στα μαθηματικά από αυτόν που πήρε την τελευταία φορά που έγραψε και όχι απλά να πάρει καλύτερο βαθμό από τη φίλη του την Ελενίτσα ή τον συμμαθητή του τον Γιωργάκη.

• …να βάζουν προσιτούς στόχους: Αν ο μικρός μας ήρθε 5^ος στο τρέξιμο, την επόμενη φορά που θα τρέξει τον παροτρύνουμε να προσπαθήσει για την 4^η ή την 3^η θέση και όχι απαραίτητα για την 1^η.

• …να σκέφτονται πριν ζητήσουν κάτι: Η μικρή μας θέλει να αγοράσει το συγκεκριμένο ζευγάρι παπούτσια επειδή της χρειάζεται ή απλά επειδή θέλει να έχει τα ίδια ή ακόμα και καλύτερα παπούτσια από τη φίλη της τη Μαιρούλα; 

Επίσης… 

• …φροντίζουμε να τους κάνουμε «σωστές» ερωτήσεις. Προτιμούμε να τα ρωτάμε τι έμαθαν στο σχολείο και όχι αν έγραψαν καλά στο τεστ. Τα ρωτάμε πως τα πήγαν στον αγώνα και όχι τι θέση πήραν στην κατάταξη ή ποιος κέρδισε τελικά. Τέλος, τα ρωτάμε πως πέρασαν στην παιδική χαρά ή το πάρκο και όχι ποιους είδαν και τι φορούσαν αυτοί που είδαν.

•  …δεν δείχνουμε ποτέ ενθουσιασμό ή ζήλεια για πράγματα που μπορεί να έχουν οι άλλοι. Π.χ. για το τεράστιο σπίτι του Νικολάκη, το γρήγορο αυτοκίνητο του μπαμπά του Κωστάκη ή τα τέλεια παπούτσια της μαμάς της Μαρίας.

• …συζητάμε μαζί τους για τις αξίες της οικογένειάς μας. Το θέμα δεν είναι να προσπαθήσουμε να αποκτήσουμε αυτό που θέλουμε με κάθε κόστος, αλλά να τα καταφέρουμε βασιζόμενοι στις δικές μας δυνάμεις. Το ζητούμενο, λοιπόν, δεν είναι να πάρουμε καλούς βαθμούς αντιγράφοντας, αλλά το να τα καταφέρουμε επειδή έχουμε προετοιμαστεί καλά. Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για τα αθλήματα ή τα παιχνίδια – ο σκοπός δεν αγιάζει τις… ζαβολιές!

• …υποδεικνύουμε τα καλά πρότυπα και τη σωστή συμπεριφορά. Ένας ποδοσφαιριστής που τρέχει να βάλει γκολ και ρίχνει κάτω τον αντίπαλο παίχτη, δεν είναι καλό πρότυπο – ακόμα κι αν καταφέρει να σκοράρει!

• …δεν ξεχνάμε τη αξία της συνεργασίας, η οποία καμιά φορά είναι πιο αποτελεσματική από τον ατομικό ανταγωνισμό. Αξίζει να μάθουμε στα παιδιά μας πώς να δουλεύουν ομαδικά ώστε να πετύχουν ένα κοινό στόχο  και ο πιο αποτελεσματικός τρόπος είναι η συμμετοχή τους σε ομαδικά παιχνίδια, τα οποία φυσικά απαιτούν τη συνεργασία των παιχτών.

Της Μάρθας Αγγελοπούλου με τη συνεργασία της ψυχολόγου Ειρήνης Μπίρμπου (eirini_mpirmpou@yahoo.gr).

Διαβάστε περισσότερα στο www.paidimag.gr.