της Ιωάννας Μασούρα, Διατροφολόγου M.Sc.
Κατά καιρούς οι περισσότεροι έχουμε βρεθεί αντιμέτωποι άμεσα ή έμμεσα με κάποιου είδους crash diet. Τα Μ.Μ.Ε., περιοδικά και εκπομπές ψυχαγωγίας, συνδέουν συνήθως την αποτελεσματικότητα τέτοιου είδους διατροφής με γνωστά ονόματα διασήμων που ακολουθούν ή ακολούθησαν μια crash diet.
Τη στιγμή που στις μέρες μας και λόγω του διαδικτύου, η ροή της πληροφορίας είναι καταιγιστική και ασταμάτητη, είναι επιτακτική η ανάγκη να μάθει κανείς να φιλτράρει αυτή τη πληροφορία και να τη διαχειρίζεται. Eπιβεβαιώστε την επαγγελματική ιδιότητα του αρθογράφου, αναζητήστε τη βιβλιογραφία που στηρίζει το κείμενο, συμβουλευτείτε έναν πτυχιούχο διαιτολόγο.
Τι εννοούμε όταν λέμε Crash Diet;
Crash Diet ή FAD Diet είναι ο αγγλικός όρος για τις εξαντλητικές δίαιτες που υπόσχονται να επιφέρουν γρήγορη απώλεια βάρους με μη υγιή και μη ισορροπημένο τρόπο!
Ποιες είναι οι πιο δημοφιλείς Crash Diets;
Πρόσφατη μελέτη της British Dietetics Association που αναζήτησε τις «πιο δημοφιλείς ακραίες δίαιτες» και κατέληξε στα εξής: 5:2 diet, Dukan diet, Paleo diet, Atkins diet, Alkaline diet, Cambridge diet, South Beach diet, Slimming World diet, Slim-Fast diet, LighterLife diet, WeightWatchers diet, Rosemary Conley diet, Jenny Craig diet!
Έχουν πλεονεκτήματα οι Crash Diets;
Το κυριότερο πλεονέκτημά τους, είναι η γρήγορη απώλεια βάρους, η οποία όμως αποτελεί την ίδια στιγμή και το μεγαλύτερο μειονέκτημά τους, καθώς τα κιλά επαναπροσλαμβάνονται και αυξάνει το σωματικό λίπος.
Γιατί να μην ακολουθήσεις μια Crash Diet;
* Έρευνες έχουν δείξει ότι μια εξαντλητική δίαιτα επιβραδύνει τον μεταβολισμό, με αποτέλεσμα να αυξάνεται το ποσοστό λίπους στο σώμα. Μπορεί επίσης να σου προκαλέσει κακή αναπνοή, ξηροστομία, κόπωση, ζάλη, αϋπνία, αφυδάτωση και ναυτία! Αντίθετα, μια ισορροπημένη διατροφή που περιέχει όλα τα γεύματα ξεκινώντας με το βασικότερο- ένα πλήρες πρωινό ολικής άλεσης, μπορεί να σας τονώσει και να σας δώσει ενέργεια για όλη την ημέρα διατηρώντας ψηλά τις καύσεις σας.
* Η μειωμένη πρόσληψη υδατανθράκων και φυτικών ινών (άρα φρούτων, λαχανικών, οσπρίων κ.ά.) και προϊόντων ολικής αλέσεως (όπως δημητριακών πρωϊνού, μακαρονιών κ.ά.) θα σου προκαλέσουν δυσκοιλιότητα και επιπλέον, μυϊκές κράμπες, προβλήματα στη χώνεψη και στην αφομοίωση των τροφίμων. Αντίθετα, μια ισορροπημένη διατροφή συστήνει τα δημητριακά, και συγκεκριμένα τα ολικής άλεσης, να αποτελούν το 1/3 της καθημερινής διατροφής μας βελτιώνοντας την υγεία και την ποιότητα ζωής.
* Αποκλείοντας πλήρως την ομάδα των υδατανθράκων (ψωμί, δημητριακά, ρύζι, ζυμαρικά κ.ά.) που αποτελεί την κύρια πηγή ενέργειας για τον εγκέφαλο, ελλοχεύει ο κίνδυνος το σώμα να παράγει την ενέργεια που χρειάζεται, δημιουργώντας τα λεγόμενα κετονικά σώματα, που είναι βλαβερά και τοξικά για τον οργανισμό. Σε μια ισορροπημένη διατροφή, το 50% των ημερήσιων αναγκών μας σε ενέργεια προέρχεται από υδατάνθρακες. Για αυτό και η βάση της διατροφικής πυραμίδας αφορά σε τρόφιμα ολικής άλεσης.
* Οι περισσότερες υποθερμιδικές δίαιτες είναι πλούσιες σε πρωτεϊνούχα τρόφιμα (κρέας, πουλερικά, γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα, αυγά), που είναι συχνά πλούσια σε χοληστερόλη και κορεσμένα λιπαρά και αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων ενώ μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά την υγεία των οστών και των νεφρών. Αντίθετα, μια ισορροπημένη διατροφή θα πρέπει να περιλαμβάνει τρόφιμα από όλες τις ομάδες (υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, λιπαρά) για να μπορεί ο οργανισμός να λάβει όλα τα θρεπτικά στοιχεία που χρειάζεται για να λειτουργήσει σωστά ο μεταβολισμός.
* Μόλις σταματήσει η εξαντλητική δίαιτα (με ή χωρίς την παράλληλη χρήση διαιτητικών σκευασμάτων), θα ξαναπάρεις τα ίδια ή και περισσότερα κιλά με εκείνα που έχασες συσσωρεύοντας λίπος. Η αλλαγή στην εικόνα σώματός σου και η στέρηση ενέχει επίσης σοβαρό ψυχολογικό στρες αφού μπορεί να σε βάλουν σε έναν φαύλο κύκλο αρνητικών μηνυμάτων και συναισθημάτων. Η ισορροπημένη δίαιτα από την άλλη, δεν είναι στερητική και σας εκπαιδεύει σε ένα τρόπο ζωής ώστε να διατηρήσετε το βάρος σας μετά.
* Η απώλεια βάρους που παρατηρείται ως αποτέλεσμα μιας crash diet είναι συνήθως ψεύτικη! Τι σημαίνει αυτό; Ότι μπορεί μεν η ζυγαριά να δείχνει χαμηλότερο βάρος, αλλά η μείωση αυτή να αφορά τη μυϊκή σας μάζα και το νερό! Αντίθετα μια ισορροπημένη δίαιτα στοχεύει σε μία σταδιακή απώλεια βάρους που προστατεύει την μυική μάζα και τα υγρά και μειώνει το λίπος σώματος.
Εν κατακλείδι...
Μια στερητική δίαιτα θεωρητικά μοιάζει ως η εύκολη και η πιο γρήγορη λύση, όμως είναι αναποτελεσματική και οδηγεί στο αντίθετο αποτέλεσμα. Η επιστημονική κοινότητα καταδικάζει τη χρήση στερητικών διαιτών που φέρουν σε κίνδυνο την υγεία και ψυχολογία σας. Αν σε απασχολεί το θέμα του βάρους σου, χρειάζεται με τη βοήθεια ενός πτυχιούχου διαιτολόγου να οργανώσεις την προσπάθειά σου με υπομονή, βασισμένος σε ένα ισορροπημένο πρόγραμμα διατροφής που δεν κρύβει κινδύνους για την υγεία σου.
Βιβλιογραφία
1) Johnstone AM. Safety and efficacy of high-protein diets for weight loss. Proc Nutr Soc. 2012 May;71(2):339-49.
2) Lowe MR, Foster GD, Kerzhnerman I, Swain RM, Wadden TA. Restrictive dieting vs. "undieting" effects on eating regulation in obese clinic attenders. Addict Behav. 2001 Mar-Apr;26(2):253-66.
3) NHS choices, National Health System choices website, Top diets review for 2014 (updated on December 2013), accessed day on 19th April 2014: http://www.nhs.uk/Livewell/loseweight/Pages/top-10-most-popular-diets-review.aspx#dukan
4) NHS choices, National Health System choices website, Why is gradual weight loss better than a crash diet? (updated on March 2014), accessed day on 19th April 2014: http://www.nhs.uk/chq/Pages/2468.aspx?CategoryID=51
5) Rideout CA, Barr SI. "Restrained eating" vs "trying to lose weight": how are they associated with body weight and tendency to overeat among postmenopausal women? J Am Diet Assoc. 2009 May;109(5):890-3.