Ένζυμα και προβιοτικά

Από τις πρώτες κιόλας ώρες της ζωής μας το σώμα μας αποτελείται από πολλά εκατομμύρια κύτταρα που απαρτίζουν το δέρμα μας, την καρδιά μας, τα νεφρά μας, το σκελετό μας, το πεπτικό μας σύστημα και πολλά άλλα σημαντικά συστήματα του οργανισμού μας. Αυτά τα κύτταρα για να μείνουν ζωντανά χρειάζονται τροφή στην οποία να περιέχονται ενεργά ένζυμα. Με αυτό τον τρόπο μόνο μπορούν τα κύτταρα να λειτουργήσουν και να παράγουν ενέργεια την οποία εμείς τη χρησιμοποιούμε ως «καύσιμο» για τις ζωτικές μας λειτουργίες.

Τα ένζυμα είναι φυσικές ουσίες που επιταχύνουν και ρυθμίζουν μεταβολικές αντιδράσεις στο σώμα μας. Το κάθε ένζυμο έχει τη δική του λειτουργία και τη δική του αποστολή. Ο οργανισμός μας χρησιμοποιεί τα ένζυμα για διάφορες λειτουργίες, η σημαντικότερη όμως είναι η διαδικασία της πέψης. Απο τη στιγμή που η τροφή εισέρχεται στη στοματική μας κοιλότητα, ξεκινούν οι πεπτικές εκκρίσεις, οι οποίες παράγονται από τους σιελογόνους αδένες, το στομάχι, το έντερο και το πάγκρεας, με αποτέλεσμα τα μεγάλα μόρια των πρωτεϊνών, των λιπών και των υδατανθράκων να διασπώνται σε μικρότερα. Τα ένζυμα που συμμετέχουν σ’αυτή τη διαδικασία είναι τα λεγόμενα πεπτικά ένζυμα.

Διακρίνονται σε πρωτεολυτικά, που διασπούν την πρωτεΐνη σε μικρότερα μόρια, έτοιμα για απορρόφηση, σε λιπάσες, διασπασούν τα λίπη στα συστατικά τους - λιπαρά οξέα και γλυκερόλη, τα οποία απορροφώνται στο λεπτό έντερο και σε αμυλάσες που είναι τα κύρια ένζυμα που διασπούν τους υδατάνθρακες. Ένα τελευταίο ένζυμο που διακρίνεται για τη σημαντική του λειτουργία είναι η λακτάση, που διασπά το σάκχαρο του γάλακτος, τη λακτόζη. Να σημειώσουμε σε αυτό το σημείο ότι είναι προτιμότερο να καταναλώνουμε νερό 30 λεπτά πριν την έναρξη του γεύματος και 60 λεπτά μετα τη λήξη. Έτσι η πέψη και η απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών γίνεται πιο σωστά.

Η έλλειψη ενζύμου σημαίνει ανολοκλήρωτη πέψη όλων των παραπάνω που αναφέραμε. Συμεπώς, η μη σωστή διάσπαση πρωτεϊνών μπορεί να προκαλέσει διάφορες αλλεργίες, ακόμα και καρκίνο του εντέρου. Μια μερική πέψη λιπών επηρεάζει την ισορροπία υγρών στον πεπτικό σωλήνα και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αφυδάτωση και δυσμενείς μεταβολές λιπιδίων στο αίμα. Τα χαμηλά επίπεδα λακτάσης, η οποία διασπά το γάλα, είναι ένα σπάνιο αλλά σημαντικό αίτιο πρόκλησης οξείας διάρροιας στα παιδιά, όταν καταναλώνουν αγελαδινό γάλα. Επίσης ανεπάρκεια λακτάσης μπορεί να παρατηρηθεί μετά από κάποιες εντερικές διαταραχές όπως η γαστρεντερίτιδα, συνεπώς η κατανάλωση γάλακτος μπορεί να προκαλέσει διάρροια για πολλούς μήνες μετά την αρρώστια.

Το καλύτερο είναι, λοιπόν, να αποφεύγει κανείς το γάλα έως ότου επιστρέψουν τα ένζυμα στα φυσιολογικά τους επίπεδα.

Επίσης πολύ συχνό φαινόμενο είναι η έλλειψη του ενζύμου G6PD. Είναι ένα ένζυμο στα ερυθρά αιμοσφαίρια στο αίμα. Η έλλειψή του είναι κληρονομική νόσος, πολύ συχνή στους μεσογειακούς λαούς. Εκδηλώνεται πιο συχνά στα αγόρια που το κληρονομούν από τη μητέρα τους, η οποία όμως δεν έχει συμπτώματα. Οι πιο πολλοί άνθρωποι με έλλειψη G6PD ζουν κανονική ζωή εφόσον ξέρουν και αποφεύγουν συγκεκριμένα φαγητά και φάρμακα. Λίγα παιδιά μπορεί να έχουν χρόνια αναιμία (ωχρότητα και κόπωση). Μερικά μωρά με έλλειψη του ενζύμου ίσως έχουν ίκτερο στον πρώτο μήνα της ζωής.

Η διάγνωση έλλειψης οποιουδήποτε ενζύμου πραγματοποιείται από τη βρεφική κιόλας ηλικία, πριν ακόμα το μωρό βγεί από το μαιευτήριο, με εξετάσεις αίματος. Κατά τη γέννησή, με το θηλασμό, το βρέφος προσλαμβάνει μεγάλο μέρος ενζύμων από τη μητέρα του και δημιουργεί την ενζυμική του μήτρα. Η μελλοντική ζωτικότητα και υγεία του νηπίου εξαρτάται από τον ανεφοδιασμό των ενζύμων που γίνεται από τα τρόφιμα.

Ένα άλλο βασικό συστατικό για την διαδικασία πέψης είναι η κατανάλωση των προβιοτικών. Τα προβιοτικά, που βρίσκονται κυρίως στα γαλακτοκομικά τρόφιμα, είναι ζωντανοί  μικροοργανισμοί που επιβιώνουν κατά τη διάρκεια της πέψης και στη συνέχεια περνούν στο έντερο, όπου εκεί προσφέρουν πολλές ‘’ευεργετικές υπηρεσίες’’ στον οργανισμό μας. Λοιμώξεις ή αντιβιοτικά που χρησιμοποιούμε για αυτές, μπορούν να διαταράξουν την ισορροπία βακτηρίων, με αποτέλεσμα αυτό να οδηγήσει στη δυσβίωση.

Όταν  μιλάμε για ‘’δυσβίωση’’ εννοούμε την αλλοίωση της ισορροπίας της βακτηριδιακής χλωρίδας του εντέρου. Μια κακή λειτουργία του εντέρου που μπορεί να προκαλέσει αυτή την αλλοίωση, έχει σαν αποτέλεσμα οι ίδιοι οι μικροοργανισμοί να γίνονται επιβλαβείς. Το να δίνουμε λοιπόν δευτερεύουσα σημασία στη λειτουργικότητα του εντέρου είναι πολύ επικίνδυνο. Υπάρχει άμεση σχέση ανάμεσα στη δραστηριότητα των βακτηριδίων και της κινητικότητας του εντέρου. Σε περίπτωση δυσκοιλιότητας , για παράδειγμα , τα κόπρανα γίνονται πολύ ξηρά , εξαιτίας της ελλιπούς απορόφησης του νερού από το παχύ έντερο, με αποτέλεσμα να εξαφανιστούν οι γαλακτοβάκιλλοι.

Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι μόλις διαπιστώσουμε κάποια δυσλειτουργία του εντέρου, πρέπει να καταφύγουμε αμέσως στην ανίχνευση του προβλήματός μας, γιατί οι συνέπειες είναι μεγάλες αν ο οργανισμός μας οδηγηθεί στη λεγόμενη ‘’δυσβίωση’’. 

Για να προληφθεί όμως κάτι τέτοιο μπορούμε να αλλάξουμε, όσο αυτό είναι εφικτό, τις διατροφικές μας συνήθειες. Αναλυτικότερα, για την πρόσληψη προβιοτικών είναι καλό να εντάξουμε στην καθημερινή μας διατροφή γαλακτοκομικά προϊόντα όπως γιαούρτι, γάλα, κεφίρ και ξινόγαλα, επίσης ξινό λάχανο, αλλαντικά, πίκλες και κρασί. Προς την ίδια κατεύθυνση, δηλαδή για την καλή λειτουργία του εντέρου και τον έλεγχο του βάρους μας, πρέπει να εστιάσουμε στην εφαρμογή της μεσογειακής διατροφής που είναι πλούσια σε φυτικές ίνες. Τέλος η  πρόσληψη επιπλέον προβιοτικών μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω συμπληρωμάτων διατροφής.

Με την συνεργασία του Δημήτρη Γρηγοράκη, Κλινικός Διαιτολόγος- Διατροφολόγος, ΜSc Επιστημονικός Διευθυντής Κέντρου Διαιτολογικής Υποστήριξης & Μεταβολικού Ελέγχου Απίσχνανσις- Λόγω διατροφής, Πρόεδρος Ελληνικής Διατροφολογικής Εταιρείας και της Αθηνάς Ρούντου, Κλινικής  Διαιτολόγου- Διατροφολόγου, ΒSc Επιστημονική Διευθυντρια Λόγω διατροφής Κατερίνης & Λάρισας, Ιδρυτικό Μέλος Ελληνικής Διατροφολογικής Εταιρείας, www.logodiatrofis.gr, www.activekids.gr, www.care24.gr. 

Κάντε like στο FthisGR στο Facebook και στείλτε τις δικές σας απορίες- ερωτήσεις.