Αν και τα όσα καταφέρνει να κάνει με τα χεράκια του ένα παιδί δεν είναι το ίδιο εντυπωσιακά με αυτά που κάνει με τα ποδαράκια, η εξέλιξη της λεπτής κινητικότητας είναι εκπληκτική. Από αυτή την κλειστή γροθιά των πρώτων ημερών, μπορεί ύστερα από 12 μήνες να κάνει κινήσεις. Η πρόοδος είναι εκπληκτική. Απολαύστε την!
Οι πρώτοι 3 μήνες της ζωής: Το μωρό σας, ο Ηρακλής!
Εκεί που θαυμάζετε με τις ώρες το μωράκι σας, δοκιμάστε να χαϊδέψετε με το δάχτυλό σας το εσωτερικό της παλάμης του. Αυτομάτως, τα μικρά δαχτυλάκια θα τυλιχτούν γύρω από το δικό σας. Το μωρό, θα γραπώσει το δάχτυλό σας και μάλιστα με μια δύναμη απίστευτη, σαν τον Ηρακλή, δηλαδή, ο οποίος κάπως έτσι έπνιξε τα φίδια μέσα στην κούνια του... Όχι, το παιδί σας δεν είναι σούπερ – ήρωας! Όλα τα μωρά γεννιούνται με το αντανακλαστικό της σύλληψης. Δεν πρόκειται για μια ηθελημένη κίνηση, αλλά μια αυτόματη αντίδραση, που διατηρείται τις πρώτες 8 εβδομάδες της ζωής.
Τους πρώτους δυο μήνες, οι παλάμες του μωρού σας είναι μαζεμένες σε σφιχτή γροθιά με τον αντίχειρα κλεισμένο μέσα στα δάχτυλα. Το μωρό παρατηρεί επίμονα τα χέρια του και αν του βάλετε μέσα στην παλάμη ένα παιχνίδι, για παράδειγμα, μια κουδουνίστρα θα τη γραπώσει αυτόματα αλλά δεν μπορεί ακόμα να τη φέρει στο στόμα του. Ένα – δυο μήνες μετά, τα χέρια θα αρχίσουν να χαλαρώνουν, το μωρό θα τα ανοιγοκλείνει συνειδητά πλέον, ενώ θα κάνει και τις πρώτες (αποτυχημένες) προσπάθειες να αρπάξει διάφορα αντικείμενα όπως χνουδωτά ζωάκια ή μπαλίτσες.
Έχει όμως ακόμα δρόμο μπροστά του μέχρι να τα καταφέρει. Σους 3 μήνες, τα χεράκια είναι μισάνοιχτα την περισσότερη ώρα και το μωρό τα ανοιγοκλείνει με προσοχή. Αν του βάλετε μέσα ένα παιχνιδάκι θα το γραπώσει, θα το φέρει στο στόμα του και ύστερα θα το πετάξει. Τα χέρια του μετατρέπονται σε ένα από τα πιο αγαπημένα του παιχνίδια και το μωρό διασκεδάζει με τις ώρες απλώς και μόνο κοιτάζοντας τα δάχτυλά του.
Καθώς αναπτύσσεται ο συντονισμός χεριών - ματιών, το μωρό παρατηρεί τα διάφορα αντικείμενα που του κεντρίζουν το ενδιαφέρον και προσπαθεί να τα πιάσει. Λίγο καιρό αργότερα θα τα καταφέρει!
Αναλυτικά λοιπόν κάθε μήνα το πρώτο τρίμηνο της ζωής του, η πρόοδος του μωρού σας έχει ως εξής:
1-2 μηνών…
Χεράκια: Τα μέχρι πρότινος σφιχτά κλεισμένα δάχτυλα του μωρού σας ανοίγουν σε μια ανοιχτή παλάμη. Αυτή την περίοδο θα αρχίσουν να εξαλείφονται πολλά από τα λεγόμενα αντανακλαστικά του νεογέννητου όπως π.χ. το αντανακλαστικό του αδραγμού.
Ποδαράκια: Το μωρό σας θ’ αρχίσει να τεντώνει τα ποδαράκια του και να ξεδιπλώνεται από την εμβρυική του στάση. Όταν είναι ξύπνιο θα δίνει κλοτσιές με δύναμη στον αέρα ειδικά ως ανταπόκριση σε κάποιο ερέθισμα. Αυτές οι κινήσεις είναι απότομες, τυχαίες και μη ελεγχόμενες προς το παρόν αλλά δυναμώνουν τους μυς και διεγείρουν το νευρικό του σύστημα.
Στο τέλος αυτού του μήνα εάν τοποθετήσετε μια κουδουνίστρα στην παλάμη του μωρού σας πιθανότατα να είναι σε θέση να τη σφίξει αυτόματα και να την κρατήσει για λίγο.
2-3 μηνών...
Χεράκια: Το μωρό αρχίζει να αντιλαμβάνεται τα χέρια του τα οποία αποτελούν για αυτό πηγή διασκέδασης. Καθώς είναι ξαπλωμένο θα περνά πολύ χρόνο παρατηρώντας τα δάχτυλά του. Στο τέλος αυτού του μήνα θα μπορεί να φέρει τα χέρια του το ένα κοντά στο άλλο πιέζοντας τις παλάμες μεταξύ τους. Επίσης μπορεί να δίνει γροθιές στον αέρα με τα χέρια του.
Αν το ξαπλώσετε μπρούμυτα θα αρχίσει να κάνει μικρά πουσάπς προσπαθώντας να σηκώσει το σώμα του με τα χέρια του αν και δεν μπορεί ακόμα να μείνει πολύ ώρα σ’ αυτή τη θέση.
Ποδαράκια: Τα γόνατα και τα ισχία του δυναμώνουν. Οι απότομες κλοτσιές των πρώτων εβδομάδων μετατρέπονται σε πιο ομαλές κινήσεις.
Δώστε στο μωράκι σας παιχνίδια με διαφορετική σύνθεση και υφή για να εξερευνά τις αισθήσεις του (πάντα με προσοχή για την ασφάλειά του).
3-4 μηνών...
Χεράκια: Το μωρό αποκτά καλύτερο έλεγχο των χεριών του. Μπορεί να κρατήσει πλέον σφιχτά ένα παιχνίδι χωρίς όμως να καταφέρνει να το αφήσει από τα χέρια του. Μπορεί δηλαδή να κρατήσει μια κουδουνίστρα, αν και δεν έχει μάθει ακόμα πώς να την κουνάει. Επίσης παίζει με τα χέρια του και τα χρησιμοποιεί για να εξερευνά μέρη του προσώπου και του κορμού του. Πιθανόν να πιάσει και να κρατήσει για λίγο παιχνίδια που κρέμονται από πάνω του και μπορεί να τα τραβήξει κοντά του.
Ποδαράκια: Στο μωρό σας αρέσει να κλοτσά με τα ποδαράκια όταν χαίρεται. Μπορεί να κλωτσά τα τοιχώματα της μπανιέρας όταν είναι στο νερό ή οποιαδήποτε επιφάνεια φτάνει με τα ποδαράκια του.
Ξαπλώστε το στο πάτωμα πάνω σε μια κουβερτούλα και βάλτε από πάνω του παιχνίδια που κρέμονται ώστε να τους δίνει γροθιές. Στην αρχή μπορεί να μην πετυχαίνει το στόχο αφού ο συντονισμός και η ικανότητα να εκτιμήσει την απόσταση των αντικειμένων δεν έχουν αναπτυχθεί αλλά σύντομα θα τα καταφέρει. Επίσης, τώρα που οι κινήσεις των χεριών είναι πιο συντονισμένες το μωρό σας μπορεί να διασκεδάσει μ’ ένα παιχνίδι καρπού (π.χ. παιδικό κρίκο με κλειδιά).
4-5 μηνών
Χεράκια: Τώρα είναι σε θέση να κρατήσει σφιχτά ένα παιχνίδι στο χέρι του με τα δάχτυλά του σφιχτά κλεισμένα γύρω του. Επίσης, ενθουσιάζεται όταν πιάνει τα πόδια του.
Ποδαράκια: Τρελαίνεται για οποιαδήποτε δραστηριότητα του δίνει τη δυνατότητα να σπρώχνει δυνατά με τα πόδια του. Έτσι κάνει προπόνηση δυναμώνοντας του μυς του για τη στιγμή που θα μπουσουλήσει.
Τώρα είναι η ιδανική περίοδος για να του δώσετε την πρώτη κουδουνίστρα που σύντομα θα μάθει πώς να κουνά απολαμβάνοντας το θόρυβο που κάνει. Επίσης αφήστε το να παίζει και να κτυπά τα παιχνίδια του παράγοντας διάφορους ήχους.
5-6 μηνών...
Χεράκια: Αποτελούν κλειδί εξερεύνησης, αφού το μωρό μπορεί πλέον να στρέψει τον καρπό του για να επεξεργαστεί ένα παιχνίδι αλλά και να περνά αντικείμενα από το ένα χέρι στο άλλο.
Το μωρό σας πειραματίζεται με οτιδήποτε μπορεί να πιάσει ενώ αρχίζει να παρατηρεί όλο και περισσότερο τη σχέση αιτίας και αποτελέσματος: κουνάει ένα συγκεκριμένο αντικείμενο και παράγει ήχο ή ανοίγει το χέρι του αφήνοντας κάτι να πέσει στο πάτωμα προκειμένου ν’ ακουστεί θόρυβος.
Ποδαράκια: Αν κρατήσετε τα χέρια του μωρού σας πιθανόν εκείνο να προσπαθήσει να αναπηδήσει πάνω κάτω. Πολύ γονείς νομίζουν ότι το παιδί τους είναι έτοιμο να περπατήσει-κάτι που δεν ισχύει. Πρόκειται για το αντανακλαστικό της βάδισης και δεν είναι εκούσια κίνηση που την ελέγχει το παιδί.
Προτρέψτε το να αγγίζει παιχνίδια που έχουν ενσωματωμένα υλικά διαφορετικής υφής, θερμοκρασίας και υλικού όπως π.χ. βιβλία αφής, κουβέρτες ή πίνακες δραστηριοτήτων.
6-7 μηνών
Χεράκια: Από τη στιγμή που έχει μάθει να κάθεται χωρίς να στηρίζεται πια στα χέρια του, μπορεί να πιάσει με αυτά οτιδήποτε τραβά το ενδιαφέρον του. Πολλά μωρά βέβαια ακόμα και σ’ αυτή την ηλικία χρειάζονται κάποιο στήριγμα όπως ένα μαξιλαράκι στην πλάτη.
Καθώς η ικανότητα λαβής εξελίσσεται είναι σε θέση να κρατά πιο σφιχτά και σταθερά τα αντικείμενα που πιάνει. Μπορεί επίσης να τα περιστρέφει για να τα παρατηρήσει καλύτερα, να τα βάλει στο στόμα, να τα περάσει από το ένα χέρι στο άλλο.
Ποδαράκια: Καθώς τα πόδια δυναμώνουν του αρέσει να τα τεντώνει, ενώ πολλά μωρά σ’ αυτή την ηλικία χρησιμοποιώντας τα πόδια και όλο τον κορμό γυρίζουν από μπρούμυτα ανάσκελα και το αντίθετο πράγμα που αποτελεί σημαντικό αναπτυξιακό ορόσημο.
Τώρα μπορείτε να δώσετε στο παιδί σας τα κατάλληλα για την ηλικία του παιχνίδια με κουμπιά που θα του αρέσει να πατάει ιδιαίτερα αν βγάζουν ήχο. Μπορεί επίσης να σπρώξει προς τα κάτω το παιχνίδι που πετάγεται ξαφνικά αν του δείξετε πώς.
7-8 μηνών
Χεράκια: Το μωρό σας μπορεί να πιάνει αντικείμενα χρησιμοποιώντας τα δάχτυλα και τον αντίχειρα αντί για ολόκληρη την παλάμη. Η λαβή του έχει επίσης βελτιωθεί και είναι πιο ισχυρή και ελεγχόμενη. Του αρέσει ακόμα να χτυπά οποιοδήποτε αντικείμενο πιάνει στα χέρια του πάνω σε μια επιφάνεια π.χ. στο τραπέζι διασκεδάζοντας με τον ήχο που ακούγεται ενώ βάζει τα πάντα στο στόμα.
Ποδαράκια: Πιθανόν το μωρό σας κάνει τις πρώτες απόπειρες να μπουσουλήσει, συνήθως στην αρχή προς τα πίσω.
Αφήστε το παιδί να εξασκήσει τα χέρια του πιάνοντας ασφαλή αντικείμενα σε διάφορα σχήματα. Σ’ αυτή την ηλικία προτιμά τα παιχνίδια που όταν τα χτυπά κάνουν θόρυβο. Γι αυτό, το τύμπανο είναι το ιδανικό παιχνίδι.
8-9 μηνών
Χεράκια: Οι κινήσεις των χεριών του είναι τώρα πιο ευλύγιστες και ελεγχόμενες. Μπορεί να χτυπάει μεταξύ τους δύο αντικείμενα κρατώντας από ένα σε κάθε χέρι, να κρατά το μπουκάλι με το γάλα με τα χεράκια του, αρχίζει να κρατάει πράγματα με τον δείκτη και τον αντίχειρα και να πετά αντικείμενα μακριά.
Ποδαράκια: Πιθανόν να έχει μάθει να μπουσουλά ενώ μπορεί επίσης να στέκεται όρθιο στηριγμένο σε έπιπλα. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να ενθαρρύνετε το μωρό σας να μπουσουλήσει. Πρώτα απ’ όλα βάζοντάς το συχνά κάτω στο πάτωμα (φορώντας όμως μακριά ρούχα ώστε τα γόνατα να είναι καλυμμένα).
Βάλτε γύρω του ένα δύο ενδιαφέροντα παιχνίδια, όπως αυτά που βγάζουν ήχους όταν τα αγγίζεις, στην αρχή πολύ κοντά του για να μπορεί να τα αγγίξει εύκολα και κατόπιν απομακρύνετέ τα σταδιακά. Εναλλακτικά ξαπλώστε κι εσείς απέναντι του και κάντε γκριμάτσες, παίξτε ή βάλτε απέναντί του έναν καθρέφτη ή ένα παιχνίδι με καθρέφτη που τσουλάει.
9-10 μηνών
Χεράκια: Το μωρό σας μαθαίνει τη λαβή δείκτη – αντίχειρα και με αυτά τα δάχτυλα πιάνει πλέον αντικείμενα με ακρίβεια. Μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτή τη δεξιότητα για να φάει μόνο του αλλά και για να παίξει. Επίσης είναι σε θέσει να σας δώσει ένα αντικείμενο που κρατάει όταν του ζητήσετε.
Ποδαράκια: Μπορεί μπουσουλώντας να σκαρφαλώνει σε εμπόδια π.χ. μαξιλάρια ενώ δεν αποκλείεται να στέκεται για λίγο στα πόδια του όρθιο και να κάνει ένα-δύο βήματα.
Παίξτε με το παιδί το παιχνίδι «πάρε-δώσε» προσφέροντας του ένα παιχνιδάκι ή ένα ασφαλές αντικείμενο και ζητώντας στη συνέχεια αφού το κρατήσει λίγο να σας το δώσει πίσω.
10-11 μηνών
Χεράκια: Το μωρό σας έχει πλέον εξαιρετικό έλεγχο χεριών και μπορεί να κάνει πολλά πράγματα μόνο του. Ο βελτιωμένος συντονισμός των χεριών του, του δίνει τη δυνατότητα να τοποθετεί αντικείμενα εκεί που θέλει. Μπορεί ακόμα και να γυρίσει τις σελίδες ενός μεγάλου βιβλίου καθώς και να δείχνει με τον δείκτη.
Ποδαράκια: Αν έχει ήδη μπουσουλήσει πιθανόν να μετακινείται στηριζόμενο από έπιπλο σε έπιπλο ή ακόμα και να στέκεται όρθιο κάνοντας μερικά βήματα ενώ το κρατάτε.
Τώρα μπορείτε να του δώσετε τους πλαστικούς κρίκους που μπαίνουν στον ειδικό κώνο ή ένα κουτί με οπές τοποθέτησης με λίγα και απλά αναγνωρίσιμα σχήματα.
Μπορείτε επίσης να δείξετε στο μωρό σας πώς να βάζει τον έναν κύβο πάνω στον άλλο για να χτίσει έναν πύργο αν και θα απολαμβάνει περισσότερο να… γκρεμίζει αυτόν που φτιάχνετε εσείς. Χρήσιμα επίσης είναι παιχνίδια που τα τσουλάς ή τα τραβάς από το κορδόνι.
11-12 μηνών...
Χεράκια: Το μωρό σας επεξεργάζεται με μεγάλη ευχέρεια πλέον τα διάφορα αντικείμενα ενώ μπορεί να κρατήσει στο χέρι του περισσότερα από ένα. Είναι ακόμα σε θέση να κρατήσει ανοιχτές τις παλάμες του, να κάνει παλαμάκια και να γνέφει γεια.
Ποδαράκια: Πιθανόν το μωρό σας να κάνει τα πρώτα του βήματα ή να έχει αρχίσει να περπατά. Δεν θα πρέπει ωστόσο να αγχώνεστε αν δεν έχει περπατήσει ακόμα. Πολλά μωρά δεν περπατούν παρά μόνο όταν συμπληρώσουν τους 14 μήνες και μερικά μέχρι τους 18.
Υπάρχουν πολλά παιδικά τραγουδάκια με κινήσεις που μπορείτε να του τραγουδήσετε για να το ενθαρρύνετε να χρησιμοποιεί τα χεράκια του βελτιώνοντας τις κινητικές του δεξιότητες όπως «αχ κουνελάκι» και «πλάθω κουλουράκια».
Τα σχόλιο της ειδικού:
- Τα παιδιά χωρίς σοβαρό νευροαναπτυξιακό πρόβλημα κατακτούν τους σταθμούς κινητικής ανάπτυξης όταν νιώθουν ασφάλεια και αυτοπεποίθηση.
- Αποφύγετε την υπερβολή. Μην κουράζετε το παιδί και μη το φορτώνετε με πολλά παιχνίδια γύρω του γιατί θα χάσει γρήγορα το ενδιαφέρον του.
- Αποφύγετε παιχνίδια και ασκήσεις μετά το φαγητό.
- Να είστε δίπλα του για στενή επίβλεψη.
- Πολλές φορές τα παιδιά αναπτύσσουν κάποιες δεξιότητες μέσα από το παιχνίδι της μίμησης άλλων παιδιών. Έτσι κι αλλιώς θα ωφεληθεί από την παρέα των άλλων παιδιών.
- Αποφύγετε τις περπατούρες, σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημίας Παιδιατρικής είναι ακατάλληλες για την υποστήριξη της σπονδυλικής στήλης.
Ανακαλύψτε περισσότερα με ένα κλικ στο www.paidimag.gr.