Χοληστερίνη στα παιδιά

Η αύξηση της χοληστερόλης του αίματος είναι η αιτία της αρτηριοσκλήρυνσης. Όσο πιο πολύ καιρό παραμένουν υψηλά τα επίπεδά της τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος που διατρέχει ένα παιδί ή ένας έφηβος να εμφανίσει αρτηριοσκλήρυνση και καρδιαγγειακά νοσήματα μετέπειτα. Το ρίσκο αυξάνεται ακόμα περισσότερο εάν εκτός από αυξημένα επίπεδα «κακής» χοληστερόλης (LDL) το παιδί έχει και μειωμένη «καλή» χοληστερόλη (HDL).

Η κληρονομικότητα παίζει ρόλο…

Η χοληστερόλη του οργανισμού, κατά το μεγαλύτερο μέρος της παράγεται στο ήπαρ, ενώ ένα αρκετά μικρότερο ποσοστό (30-35%) είναι εξωγενούς προέλευσης, δηλαδή προέρχεται από τις τροφές. Το 90% των παιδιών που παρουσιάζουν πρόβλημα, έχουν τουλάχιστον τον ένα από τους δύο γονείς τους με υψηλή χοληστερόλη. Oπότε γίνεται εύκολα κατανοητό ότι η κληρονομικότητα παίζει σημαντικό ρόλο. Όμως αυτό που πρέπει να ξέρετε είναι ότι η σωστή διατροφή και η συστηματική άσκηση παίζουν πολύ μεγαλύτερο ρόλο στην πρόληψη και την αντιμετώπισή της.

Υπό παρακολούθηση…

• Συστήνεται έλεγχος των επιπέδων χοληστερόλης σε παιδιά, από 2 ετών (νωρίτερα δεν δίνει ουσιαστικά αποτελέσματα) όταν:

• Ο ένας γονέας έχει ολική χοληστερόλη μεγαλύτερη από 240 mg/dl.

• Έχουν οικογενειακό ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου, δηλαδή έχουν γονείς ή παππούδες ή

• Γιαγιάδες που παρουσίασαν καρδιακά ή αγγειακά προβλήματα πριν από τα 55 τους.

• Έχουν άγνωστο οικογενειακό ιστορικό.

• Είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα.

• Έχουν πρόσθετους παράγοντες κινδύνου, όπως διαβήτης ή υψηλή πίεση του αίματος ή παθητικό κάπνισμα.

• Τα παιδιά με υψηλή χοληστερόλη πρέπει να επανελέγχονται κάθε 3 - 6 μήνες, μετά τη διατροφική παρέμβαση.

Πόση χοληστερόλη πρέπει να έχει;

Σύμφωνα με το Αμερικανικό Εθνικό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης (N.C.E.P.), οι τιμές ολικής και LDL χοληστερόλης για τα παιδιά και τους εφήβους είναι οι ακόλουθες:

Ολική Χοληστερόλη...

Επίπεδα

Επιθυμητά:

Οριακά: 170-199 mg/dl

Υψηλά: >200 mg/dl

LDL...

Επίπεδα

Επιθυμητά: 110 mg/dl

Οριακά: 110-129 mg/dl

Υψηλά: >130 mg/d

Μειώστε τη…

Αν το παιδί είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο επιβάλλεται να χάσει βάρος. Επομένως καλό είναι να υιοθετήσουμε ένα κατάλληλο πρόγραμμα με τη βοήθεια ειδικού.

Φροντίστε το διαιτολόγιο του παιδιού να είναι περιορισμένο σε λίπος. Το μεγαλύτερο μέρος του λίπους του διαιτολογίου του πρέπει να είναι σε μορφή ελαιολάδου, καθώς μειώνει τα επίπεδα της «κακής» χοληστερόλης (LDL) και παράλληλα αυξάνει τα επίπεδα της «καλής» (HDL).

Ελαττώστε το κορεσμένο λίπος. Τα κύρια γεύματα του παιδιού πρέπει να αποτελούνται από άπαχες πρωτεϊνούχες τροφές, όπως πουλερικά, γαλοπούλα, κουνέλι και τυριά (χαμηλών λιπαρών) τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα. Τα ψάρια, ειδικά τα παχιά, συνιστώνται συχνά, επίσης 2 φορές ή και περισσότερες εβδομαδιαίως. Αντίθετα, δε συνιστώνται περισσότερα από 1 γεύμα την εβδομάδα από κόκκινο κρέας από το οποίο θα πρέπει να έχετε απομακρύνει όλο το ορατό λίπος. Επίσης αποφύγετε όσο το δυνατόν περισσότερο τα εντόσθια, το βούτυρο και τα πλήρη γαλακτοκομικά, τον κρόκο του αυγού (όχι περισσότερους από 2 την εβδομάδα, το ασπράδι επιτρέπεται ελεύθερα) και τις γαρίδες.

Περιορίστε τα λίπη τύπου ω-6, ειδικά στην trans μορφή τους, καθότι αυξάνουν την «κακή» χοληστερόλη (LDL), μειώνουν την «καλή» χοληστερόλη (HDL) και αυξάνουν την τάση του αίματος να σχηματίζει θρόμβους. Αυτού του είδους το λίπος βρίσκεται στα σπορέλαια, τη μαργαρίνη (γι’ αυτό φροντίστε να παίρνετε κάποια που να αναγράφει ότι είναι χωρίς υδρογονωμένα ή trans λιπαρά), σε μαγιονέζες, σφολιάτες, πατατάκια, γαριδάκια, κρουασάν, μπισκότα και άλλα επεξεργασμένα γλυκά και αλμυρά σνακ.

Αυξήστε τις φυτικές ίνες, προτιμώντας προϊόντα από δημητριακά ολικής άλεσης, μη αποφλοιωμένο (καστανό) ρύζι, όσπρια, λαχανικά, φρούτα βρώμη κ.λπ. Καλό είναι να εντάξετε στο πρόγραμμά του πιάτα με όσπρια και λαχανικά τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα ενώ τα προϊόντα ολικής άλεσης πρέπει να είναι στο διαιτολόγιό του καθημερινά.

Δώστε του καθημερινά περισσότερα φρούτα (με τη φλούδα κατά προτίμηση) και λαχανικά (δίνετέ του π.χ. σαλάτα με ωμά ή βραστά λαχανικά καθημερινά σα συνοδευτικό του μεσημεριανού του) που προμηθεύουν τον οργανισμό με βιταμίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία και ωφέλιμα φυτοχημικά, τα οποία έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες, που προλαμβάνουν την αρτηριοσκλήρυνση και άλλα προβλήματα στην καρδιά. Από τα φρούτα ωστόσο αποφύγετε το αβοκάντο καθώς περιέχει λιπαρά.

Περιορίστε την κατανάλωση ποτών και τροφίμων με πρόσθετα σάκχαρα.

Γυμνάστε το…

Η σωματική άσκηση μειώνει τα επίπεδα της «κακής» χοληστερόλης   και παράλληλα αυξάνει τα επίπεδα της «καλής» ενώ βοηθάει τα παιδιά να φτάσουνε και να διατηρήσουνε το επιθυμητό βάρος. Επομένως είναι κάτι παραπάνω από απαραίτητο να ενθαρρύνουμε τα παιδιά να γυμνάζονται όσο περισσότερο γίνεται. Για παιδιά άνω των 2 ετών και για εφήβους συστήνεται φυσική δραστηριότητα καθημερινά για τουλάχιστον 60 λεπτά.

Extra tips: Η υγιεινή διατροφή πρέπει να γίνει οικογενειακή υπόθεση. Τα παιδιά θα κάνουν ό,τι κάνετε επομένως φροντίστε να δίνετε το παράδειγμα προσέχοντας πρώτοι τη δική σας διατροφή.

Μην κάνετε τα παιδιά να νιώθουν ότι στερούνται. Αν π.χ. ζητάνε γλυκό ετοιμάστε τους  ένα υγιεινό σπιτικό κέικ χρησιμοποιώντας ελαφρύ γάλα με 1,5 % λιπαρά, μαργαρίνη light, αλεύρι ολικής άλεσης, 2 αβγά ολόκληρα και 4 ασπράδια, καστανή ζάχαρη ή στέβια και σταφίδες ή φρούτα. Βρείτε παρόμοιες εναλλακτικές και για άλλες αλμυρές ή γλυκές γεύσεις.

Χρειάζονται φάρμακα;

H αντιμετώπιση της υπερχοληστερολαιμίας στα παιδιά γίνεται κυρίως μέσω της διατροφής. Φάρμακα δίνονται σε πολύ λίγα παιδιά (άνω των 8 ετών) που έχουν σοβαρό πρόβλημα και δεν ανταποκρίνονται καλά στη διατροφή και στην άσκηση. Σε κάθε περίπτωση αρμόδιος για τη χορήγησή τους ή μη, είναι ο παιδίατρος ή ο παιδοκαρδιολόγος σας.

Ανακαλύψτε περισσότερα κάνοντας κλικ στο www.paidimag.gr.