«Έλα, αγάπη μου. Φόρα το μπουφανάκι σου για να πάμε στις κούνιες!», λέει η Σοφία στη μικρή της προτάσσοντας ένα ροζουλί παλτουδάκι… Πού να το φανταζόμουν πως αυτή και μόνο η κίνηση θα αρκούσε για να ξεσπάσει ο πόλεμος! «Μπουφάν;», απαντάει η Μαιρούλα… «Δεν θέλω να βάλω μπουφάαααααν!», συνεχίζει έτοιμη να εκραγεί. Η έκρηξη δεν αργεί να έρθει όταν η Σοφία της απαντάει με απόλυτη ηρεμία «Έξω έχει κρύο. Αν δεν το φορέσεις, δεν πάμε πουθενά…». Εκείνη τη μέρα η Μαιρούλα δεν κέρδισε τη μάχη… Αντιθέτως, έχασε τις κούνιες και κατέληξε να κλαψουρίζει μουτρωμένη στο δωμάτιό της. Η Σοφία, αντιθέτως, κέρδισε μια μάχη. Μια μάχη η οποία άξιζε να δοθεί μιας και αφορούσε την ασφάλεια της μικρής της. Αν όμως δεν ήταν θέμα κρύου, αλλά θέμα… χρώματος –αν η Μαιρούλα, δηλαδή, δεν ήθελε το ροζ μπουφάν, αλλά ένα αντίστοιχο κίτρινο– τότε, τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά. Η μάχη αυτή δεν θα υπήρχε κανένας λόγος να δοθεί. Γιατί; Πολύ απλά επειδή π.χ. δεν αξίζει να χαλάσουμε τη διάθεσή μας για το αν η μικρή μας θα φορέσει τα πράσινα ή τα κόκκινα παπουτσάκια – ναι, ακόμα κι αν δεν ταιριάζουν με το υπόλοιπο outfit! Πώς μπορούμε, όμως, να ξεχωρίσουμε πότε πραγματικά αξίζει να παλέψουμε και πότε θα πρέπει να υποχωρήσουμε κουνώντας το λευκό μας σημαιάκι;
Πότε «αξίζει» μία μάχη;
Τα «όρια» είναι ο μόνος λόγος για τον οποίο αξίζει να διαφωνήσουμε με το μικρό μας. Προσοχή όμως! Δεν αναφερόμαστε στα όρια τα δικά μας, αλλά στα όρια τα οποία θα πρέπει να βάλουμε στο παιδί προκειμένου να κάνουμε τη ζωή του καλύτερη και πάνω απ’ όλα πιο ασφαλή. Προτού αρχίσουμε να φωνάζουμε, λοιπόν, δίνουμε λίγο χρόνο στον εαυτό μας κάνοντας μια απλή ερώτηση: Μήπως είμαι υπερβολική και ψάχνω απλά μια αφορμή για να ξεσπάσω; Αν στη συγκεκριμένη ερώτηση κρύβεται έστω κι ένα μικρό ψηγματάκι θετικής απάντησης, τότε, καλό θα ήταν να αποφύγουμε κάθε είδους αντιπαράθεση με το μικρό μας. Αντίθετα, αν η συγκεκριμένη «μάχη» εξυπηρετεί κάποιον από τους παρακάτω σκοπούς, τότε, εξοπλιζόμαστε με ηρεμία, υπομονή και επιμονή και πολεμάμε! Πολεμάμε, λοιπόν…
…για την ασφάλεια!
Είναι σαφές πως όταν τίθεται θέμα ασφάλειας, θα πρέπει να επιμείνουμε δίχως δεύτερη σκέψη στην άποψή μας. Είναι σημαντικό να θέσουμε από νωρίς κάποια όρια στο μικρό μας. Τα όρια που αφορούν τόσο τη δική του ασφάλεια, όσο και των άλλων παιδιών που βρίσκονται γύρω του θα πρέπει να μπαίνουν και να τηρούνται με κάθε κόστος! Δεν διαπραγματευόμαστε, παραδείγματος χάρη το ότι θα πρέπει…
…να πάρει το φάρμακό του ακόμα κι αν αυτό δεν του αρέσει καθόλου.
…να κάθεται πάντα στο ειδικό καθισματάκι αυτοκινήτου όταν πηγαίνουμε βόλτα.
…να βάζει το μπουφάν του τον χειμώνα και το καπέλο του το καλοκαίρι.
… να μη σηκώνει ποτέ χέρι για να χτυπήσει κάποιον.
…να μη σκύβει ποτέ από το μπαλκόνι.
…να μην παίζει με αναπτήρες, σπίρτα και άλλα αντικείμενα που θέτουν σε κίνδυνο τη σωματική του ακεραιότητα.
…για τις σημαντικές αξίες της ζωής μας.
Μπορεί να μην είναι θέμα ζωής και θανάτου, είναι όμως ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο της ζωής του μικρού μας το οποίο θα πρέπει να του διδάξουμε, ακόμα κι αν αυτό οδηγεί πού και πού σε κάποιες μικρο-εντάσεις. Ο λόγος; Μόνο έτσι θα το βοηθήσουμε να χτίσει μια γερή προσωπικότητα, να αναπτύξει ηθικές αξίες και να μάθει να σέβεται τους άλλους – πολύτιμα στοιχεία τα οποία θα συμβάλλουν στην ομαλή κοινωνικοποίηση του μικρού μας. Σε καμία περίπτωση, λοιπόν, δεν διαπραγματευόμαστε μεταξύ άλλων το ότι θα πρέπει…
…να είναι ειλικρινές και να υπερασπίζεται την αλήθεια.
…να αποφεύγει να κολλάει άκομψα «παρατσούκλια» στους γύρω του.
…να είναι ευγενικό και να περιμένει τη σειρά του όταν παίζει με άλλα παιδάκια.
…να λέει «ευχαριστώ» όταν κάποιος του χαρίζει ένα δώρο ή το βοηθάει σε κάτι.
…να μην αρπάζει τα παιχνίδια από τους φίλους του.
…να μοιράζεται τα πράγματά του.
…να μην διακόπτει τους άλλους όταν μιλάνε.
…για μια πιο υπεύθυνη στάση.
Ένα από τα καλύτερα δώρα που θα μπορούσαμε να κάνουμε στο μικρό μας είναι να του διδάξουμε από νωρίς την έννοια της υπευθυνότητας, βοηθώντας το έτσι να γίνει όχι μόνο πιο υπεύθυνο, αλλά και πιο αυτόνομο παιδάκι. Αυτό θα εξασφαλίσει σίγουρα μια καλύτερη ζωή τόσο για το μικρό μας, όσο και για εμάς! Θεωρούμε δεδομένο, λοιπόν, ότι το μικρό μας θα πρέπει…
…να τελειώνει τη μελέτη του και μετά να παίζει.
…να πλένει τα χεράκια του πριν από κάθε γεύμα και να βουρτσίζει τα δοντάκια του πρωί-βράδυ.
…να προσφέρει βοήθεια στους γύρω του.
…να συγυρίζει το δωμάτιό του.
Η άλλη πλευρά του νομίσματος…
Μέχρι εδώ όλα καλά. Αποφασίσαμε ότι πολεμάμε για τη υγεία και την ασφάλεια του μικρού μας. Επιμένουμε στα «πιστεύω» μας προκειμένου να το κάνουμε καλύτερο παιδάκι και το βοηθάμε –παρά τα πείσματά του– να γίνει ακόμα πιο υπεύθυνο και να μάθει να σέβεται τους γύρω του. Εκτός από αυτές τις απαραίτητες μάχες, υπάρχουν κάποιες ακόμα τις οποίες πολεμάμε χωρίς όμως να υπάρχει λόγος – ή τουλάχιστον χωρίς να είναι τόσο σημαντικός. Είμαι σίγουρη πως άμα σας τις πω, όλο και κάποιο περιστατικό θα σας έρθει στο μυαλό…
Ζήτημα… μόδας!
Δεν είναι λίγα τα παιδάκια τα οποία από πολύ νωρίς αρχίζουν να σχηματίζουν γνώμη για το τι θα βάλουν, πότε θα το βάλουν και πως θα το συνδυάσουν. Πολλές φορές, οι συνδυασμοί αυτοί δεν βλέπονται, τα μικρά μας όμως μοιάζουν έτοιμα να τους υπερασπιστούν μέχρι τελικής πτώσης! Κάπως έτσι, έρχονται σε σύγκρουση με τις δικές μας στιλιστικές απόψεις και ο καβγάς δεν αργεί να ξεσπάσει. Το μήλο της έριδος; Το μπλε και το κόκκινο μπουφάν, τα «καλά» ή τα «κακά» παπουτσάκια, η καλοκαιρινή φουστίτσα μέσα στον χειμώνα ή… η αποκριάτικη στολή που για κακή μας τύχη πρόβαλλε μέσα από την ντουλάπα!
Και τώρα τι κάνουμε; Ένα είναι το σίγουρο: Δεν χαλάμε τη ζαχαρένια μας! Λέμε τη γνώμη μας στο μικρό μας, αν όμως δούμε ότι για εκείνο είναι… ζήτημα ζωής και θανάτου να βάλει τα παπούτσια με τα στρασάκια στον παιδικό, υποχωρούμε και το αφήνουμε να το κάνει! Το ίδιο κάνουμε και με το καλοκαιρινό φουστάκι που έτυχε να πέσει στα χεράκια του, το οποίο όμως του φοράμε με ένα χοντρό καλτσονάκι. Όσο για την αποκριάτικη στολή; Ε, εκεί ίσως χρειαστεί να επιμείνουμε λίγο παραπάνω προτείνοντάς του να τη φορέσει λίγο πριν ή αμέσως μετά τον παιδικό μέσα στο σπίτι…
Extra tip: Μια επίσης καλή λύση, είναι να προσπαθούμε να δίνουμε στα παιδιά μας εναλλακτικές ούτως ώστε να νιώθουν ότι μπορούν να επιλέξουν και να έχουν το τελευταίο λόγο. Το αποτέλεσμα θα είναι σίγουρα πιο «ασφαλές» αν έχει να επιλέξει μεταξύ δύο ρούχων και… μιας ολόκληρης ντουλάπας!
Η μάχη της… πατάτας!
Ποια είναι αυτή; Είναι η περίοδος εκείνη κατά τη διάρκεια της οποία το παιδί δεν θέλει να φάει τίποτα άλλο πέρα από πατάτες / κοτομπουκίτσες / τοστ, κ.ό.κ! Πολλές φορές, μάλιστα, δεν θέλει να φάει απολύτως τίποτα. Έτσι, εμείς το κυνηγάμε με το κουτάλι από πίσω μπας και το καταφέρουμε να φάει μια μπουκιά για τη μαμά, τον μπαμπά, ακόμα και τον Spiderman ή την Barbie!
Και τώρα τι κάνουμε; Η τακτική αυτή, σύμφωνα πάντα με τους ειδικούς, δε θεωρείται και από τις καλύτερες που θα μπορούσαμε να ακολουθήσουμε! Είναι κανόνας: σε κάποια φάση της ζωής του, το μικρό μας θα κοιτάξει το φαγητό του, θα παίξει μαζί του και δεν θα θελήσει να φάει παραπάνω από μία μπουκιά. Μάλιστα, το χειρότερο όλων είναι πως όσο μας βλέπει να επιμένουμε, τόσο πεισμώνει και δεν ανοίγει το στοματάκι του με τίποτα. Μόνη λύση; Να φορέσουμε το πιο αδιάφορο ύφος μας και να αποδεχτούμε αυτή του την άρνηση, εμπλουτίζοντας το επόμενο γεύμα με ακόμα περισσότερες επιλογές. Αργά η γρήγορα κάτι θα του γυαλίσει και θα σπάσει αυτή την τόσο εκνευριστική «απεργία πείνας»!
Extra tip: Ένας ακόμα τρόπος για να… ξυπνήσουμε την όρεξή του είναι να κάνουμε το γεύμα πιο θελκτικό στα μάτια του «στήνοντας» το πιάτο με έναν πιο «παιχνιδάρικο» τρόπο.
Όταν οι τρόποι αγνοούνται…
Όσο καλόβολο, χαμογελαστό, γλυκό και κοινωνικό κι αν είναι το μικρό μας, θα έρθει κάποια στιγμή που δεν θα έχει όρεξη να καλημερίσει ακόμα και τον μανάβη της γειτονιάς! Πόσω μάλλον αν το παιδάκι μας δε θεωρείται κι από τα πιο κοινωνικά του κόσμου… Μπορεί, λοιπόν, να το δούμε να γυρνάει το κεφάλι του όχι μόνο στον καλόκαρδο μπακάλη μας, αλλά και στη μακρινή θεία μας που πέρασε από το σπίτι να μας δει…
Και τώρα τι κάνουμε; Σε καμία περίπτωση δεν πιέζουμε το μικρό μας να πει «καλημέρα» ή, ακόμα περισσότερο, να δώσει ένα φιλάκι στη θεία, τον θείο και γενικά σε όποιον μας επισκέπτεται στο σπίτι! Είναι σίγουρα πολύ σημαντικό να μάθουμε στο μικρό μας να είναι ευγενικό, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να το σπρώξουμε να κάνει πράγματα τα οποία ακόμα δεν νιώθει. Κάθε φορά που περιμένουμε επισκέπτες ή πρόκειται να επισκεφτούμε εμείς ένα φιλικό σπίτι όμως, μπορούμε να προϊδεάζουμε το παιδί μας μιλώντας του όχι μόνο σχετικά με τον ποιόν περιμένουμε, αλλά και σχετικά με το τι περιμένουμε από το μικρό μας. Π.χ. Θα του εξηγήσουμε ότι θα δούμε τη θεία της μαμάς την οποία θα πρέπει να χαιρετίσουμε ευγενικά σαν καλά παιδάκια που είμαστε... Τέλος, μην ξεχνάτε ότι η δική μας στάση και συμπεριφορά είναι παράδειγμα προς μίμηση για το μικρό μας. Είναι ζήτημα χρόνου, λοιπόν, το μικρό μας να αντιγράψει τους ευγενικούς μας τρόπους…
Extra tip: Οι αγκαλιές και τα φιλιά είναι κάτι το οποίο θα πρέπει να φυλάμε για πολύ δικούς μας ανθρώπους. Ο μόνος τρόπος για να το καταλάβει αυτό το μικρό μας είναι να του χαρίσουμε το περιθώριο να τα δώσει κι εκείνο με τη σειρά του όπου επιθυμεί. Το ότι αρνείται να τα μοιράσει σε όλο τον κόσμο κάθε άλλο παρά αρνητικό μπορεί να είναι. Δεν υπάρχει, λοιπόν, κανένας απολύτως λόγος να το κάνουμε να νιώθει άσχημα γι’ αυτό.
* Της Μάρθας Αγγελοπούλου με τη συνεργασία της ψυχολόγου Ειρήνης Μπίρμπου (eirini_mpirmpou@yahoo.gr).